وبلاگ تخصصی مهندسین مرتع و آبخیزداری

سلام دوستای گلم .این روزا بازار ازدواج و رابطه دختر و پسر خیلی گرم واسه همین گفتیم یه مقدار از درس خارج شیم و به این مقوله بپردازیم.

 شرایط ازدواج
واقعاً فکر میکنین شما چه زمانی به شرایط ازدواج میرسید؟هرکسی یه حرفی میزنه و یه نظری میده اما تمام این نظرات ار عرفها وشرایط اجتماع نتیجه میگیره.بعضیها مسائل مادی رو وسط میکشند و بعضیها هم دنبال عشق میگردند.اما دید روانشناسی قضیه با تمام اینها فرق داره.یه مبحث کاملاً پیچیده که من سعی می کنم اون رو به زبان ساده بگم که قابل فهم باشه.
مسئله اینجاست که حالات روحی افراد در زندگی شامل چند مرحله میباشد.ولی قربونش برم بدلیل خفقان اطلاعاتی کسی چیزی ازش نمیدونه.عرفهای اشتباه و قفل منطقی افراد هم مزید بر علت میشه تا همتون بال بال بزنین و آخرش نفهمین چکاره اید! درصدی تو ماجرا حل میشن و درصد بالاتری بعد از ازدواج میفهمن که وارد اتاقی شدند که راه خروج نداره! میفهمن که اشتباه کردن و ازدواج اون چیزی رو که باید بهشون میداده، نداده! میشن مثل خیلی از پدر و مادر ها که خود رو تلف شده میبینن و امیدشون رو به بچه هاشون پیوند میزنن! نهایتاً آنچنان سردر گم میشن که آخرش هیچ مفهومی پیدا نمی کنن. عرفها و عقاید غلط داره وادارتون میکنه با غریزه بجنگین ولی مثل اینه که برای رفع تشنگی دارین آب نمک میخورین! در زندگی هر فرد چندین منحنی سینوسی وجود داره که با ورود به هرکدام فرد خیلی از تفکرات و نظریات گذشته خود رو دور میریزه و چیزهای جدید جایگزین میکنه.شما مسلماً افکار چهار سال پیش خودتون رو ندارین و این دلیلش پختگی شماست که در اثر ارتباط با جهان اطراف بوجود آمده.این منحنی ها مدام بالا و پایین میشن تا خوب پوستتون کنده بشه و گیج بشین اما بالاخره در یک زمان تبدیل به یک خط کم لرزش میشه.بیاین به این مرحله بگیم مرحله فیکس! یعنی دقیقاً زمان ازدواج شما! چون شما تمام تغییرات روحی و جسمیتون رو انجام دادید و تجربه های مختلف پیدا کردید تا به یک ثبوت شخصیتی برسید.اما رسیدن به این مرحله در افراد مختلف فرق میکنه چون کاملاً بستگی به عملکرد افراد در مرحله قبل از اون داره! مرحله ای که من اسمش رو میزارم مرحله توریست! به زبان ساده مثل ورود به دانشگاه ، که تا پایه علمی قوی نداشته باشید نمیشه.هر فرد باید قبل از ازدواج یه توریست خوب باشه.این تمام حرف منه.این مرحله دوران طلایی هر فرده.چون تو این مرحله اون ارتباط داره، فرهنگ سازی میکنه، آزمایش میکنه، برنامه ریزی میکنه، شکست می خوره، پیروز میشه و تمام اینها باعث میشه که فرد پختگی لازم رو پیدا کنه. درصد بالایی از جوانهای ما مغزشون هنوز نپخته! اونها خام هستند در حالیکه فکر میکنن کارشون خیلی درسته!اونها هم رو تو دانشگاه پیدا میکنن، بیرون میرن، راجع به مطالب بی ربط اظهار فضل میکنن، هم رو دوست دارن ، 2 دفعه هم رو بوسیدن و آخرش بعد از 4 سال با هم ازدواج میکنن!غافل از اینکه بعد از چند سال با عبور از یک سیکل ماهیتشون عوض میشه و اینبار ظرفه که تو سر هم میشکنند! یک جفت قناری ما میشن 2 تا کلاغ بیریخت که حوصله هم رو ندارن! اونها شخصیتشون مثل یه گل بوده که زیر یه ظرف شیشه ای رشد کرد. باد بهش نخورده تا ریشه محکم بشه.با عبور از یه سیکل، پوچی و حس اسارت و حسرت کارهای نکرده زندگیشون رو میگیره.عین والدین خیلی از ماها که فقط یه ماسک از رضایت رو چهره دارن و هی خودشون رو گول میزنن که زندگی یعنی همین!! مرحله توریست در زندگی جوانهای ایرانی کمرنگه اما اثرش بعد از ازدواج وحشتناکه.خیلی ها اصلاً روحشون توریسته و حالا حالاها نباید ازدواج کنند.بعضی ها اصلاً باید توریست بمونن.این رو شخصیت تعیین میکنه.ولی یه توریست خوب بعد از فیکس شدن گول نمیخوره.زندگیش رو خوب جمع میکنه.زن یا شوهر پخته ایه.زنی که رابطه جسمی و عاطفی آزاد داشته دیگه الکی اشتباه نمیکنه.مرد رو میشناسه و انتخاب صحیح میکنه.نه مثل خیلی از دخترهای ما که تو پنبه بزرگ شدن، و تنها شناختشون از مرد دوست پسرشونه ،
مرد رو نمیشناسن ولی تو مغزشون پر از افکار جفنگه! یا مثل خیلی پسرهای ما که عملاً مغزشون رشد نکرده، نه زن رو میشناسن و نه میدونن ماهیتش چیه، دماغشون رو بگیری خفه میشن ولی ادعاشون سر به فلک میکشه! همش 2 تا ایده تو سرشونه که اونهم غلطه! ولی فکر میکنن دنیا باید با اصول اونها اداره بشه!! مرحله توریست رو طی کنین.خودتون رو از نظر جسمی و روحی آزاد کنین.بذارین ضربه بخورید.له بشین تا محکم بشین.تجربه بگیرین.باور کنین انتخاب درست ،یه دختره که چندین مرحله ارتباطی عشقی ، جنسی، روحی کامل داشته و بدونین اون خیلی موفقتر از یه دختر پاستوریزه است.شما بعد از ازدواج میفهمین من چی میگم.ولی اونوقت دیر شده.وقتی با یه فرد خام ازدواج کردید میفهمین که یه زن با تجربه های قبلی همسر و مادر بهتریه.اون حتی میتونه کمک ذهنی و برنامه ریزی داشته باشه و نه مثل یه ببو جلوتون بشینه.یه فرد بی تجربه بعد از ازدواج باری از دوشتون بر نمی داره بلکه بار خودش رو هم میذاره رو دوشتون.باور کنین نابودتون میکنه.یه مرد وقتی تجربه داشته باشه مسلماً پویاتره تا یه فرد قفل منطق.منظور از تجربه این دوست بازی نیست.چون خیلی از این روابط لوس اصلاً ارزش نداره که بخواد به شما پختگی بده .منظور 2 نفره که کاملاً اکتیو در تمام مسائل هم برخورد دارن.مرحله توریست هرچه موفقتر طی بشه آینده بهتری در انتظار شماست.باور کنین 80% انتخابهای غلط، سوء تفاهمها، ضربات عاطفی، طلاق، عدم درک و مکافاتهای بعد از ازدواج از ضعف این مرحله میباشد.در انتها باز میگم بدلیل ذهنیت اشتباه کسی رو برای زندگی انتخاب نکنین که برای امتحان درسش رو نخونده!

نیازهای احساسی زنها و مردها تفاوتهای اساسی با یکدیگر
دارد.  در چالشهای روحی زنها به اشتراک
و مردها به انزوا نیاز دارند که در نتیجه این اختلاف نیازهای احساسی زن و مرد بدجوری برای هم شاخ و شونه میکشند….جالبه که میدونیم
هر 2 طرف با نهایت صداقت به پیش می آیند تا خود را برای دیگری 6
تیکه کنند ولی نتیجه کاملاً عکس شده و باعث تحریک همدیگر
میشوند.خودشون هم کف میکنند که د بیا...یعنی چی؟؟؟!!!مثلاً زن
فکر میکند با سؤالات پی درپی و ابراز دلواپسی به نظر همسرش یک
زن مهربان جلوه میکند در حالیکه مرد یواشکی فکر میکند که تحت
سلطه قرار گرفته و یکهو تحریک میشود که خود را آزاد کند!!!پس

اعلام میکند که:..خانم میزاری یه 2 دقیقه نفس راحت بکشیم یا نه؟…
زن هم گیج و منگ میشود و اصل قضیه را زیر سؤال میبرن…یعنی
علاقه…زن شوهرش رو با خودش میسنجه و میگه: اگه منو دوست

 داشت میفهمید که چقدر به فکرشم…واقعت اینه که این رفتاریست
که زنها دوست دارند با آنها بشود و کلی هم باهاش حال میکنند ولی
مرد اگر در شرایط نامناسب مثل خستگی باشد این رفتار حکم دریل را برایش دارد!!!
مردها هم بدتر از زنها…وقتی میبینند که زن ناراحت است وی را با
حالات خود میسنجند و بهترین دارو را برایش تجویز میکنند…تنهایی!!! 

…او خیلی رومانتیک زنش را به حال خود رها میکند تا برای خودش بال

بال بزند و با خودش کنار بیاید.بعضی از مردها هم در این مواقع میشن

آخر درک کردن و به همسرشون میگن:…نگران نباش..چیز مهمی

نیست!!!
در این لحظات زنها اگر قدرت داشتند شوهرانشان را خفه می کردند!!!
…آخه آدم حسابی…این چه وضعه ادراکه؟.چرا نمی خواین این تفاوتها

 رو درک کنید؟؟….بابا، به پیر ، به پیغمبر ، نیازهای احساسی و ادراکی
شما با هم فرق داره….تو رو خدا اونها رو یاد بگیرین و درست عکس
العمل نشون بدین…برای احساس خوشبختی لازم نیست روزی 20 بار
چشماتونو خمار کنین ، لباتونو چوله کنین ، بگین I LOVE YOU....
آقایون بدونین…
1-باید به همسرتون نشون بدید که بهش توجه ویژه دارین تا او حس
کنه که دوستش دارید.
2-باید با حوصله به حرفاش گوش بدید تا احساس کنه که درکش

 میکنین.
3-باید یه حقوقش احترام بذارین تا بدونه به شخصیتش علاقمندید.
4-باید باهاش صمیمی باشین تا احساس خوشنودی کنه.
5-باید بهش اجازه بروز و ارائه بدید تا احساس اعتبار کنه.

خانومها توجه داشته باشین….
1-باید رفتار شما با شوهرتون توام با پذیرش باشه تا حس کنه که
بهش اعتماد دارین.
2-نباید سعی در تغییر اون داشته باشین تا احساس اطمینان کنه و

خودش تغییر بوجود بیاره.
3-باید ازش قدردانی کنین تا انگیزه پیدا کنه.
4-باید نشون بدین که به تواناییهاش اعتقاد دارین.

-بهش نشون بدید که بهترین انتخاب شما اون بوده….

 برنامه یکی از محصولات معروف شرکت ازری آمریکا هست که در زمینه سیستم های اطلاعات جغرافیایی کاربرد دارد.

برتری های ArcGIS 9.2 نسبت به نسخه پیشین:
1. بهبود کیفیت و کارایی
2. ارتقا توانمندی های ابزارهای Geoprocessing
3. مدل سازی توسط Model builder بهبود یافته
4. ابزار های کمکی در محاسبه اضافه شده ، از جمله محاسبه مساحت یا طول عوارض
از طریق راست کلیک
5. ابزارهای بهبود بهره وری از جمله Save As به نسخه های پیشین نرم افزار
6. برنامه تکمیلی Network Analyst در این نسخه امکانات زیر را فراهم کرده است:
a. مسیریابی بین دونقطه
b. پیدا کردن نزدیک ترین عارضه
c. مسیر سفر
d. تحلیل محدوده ارائه خدمات به مشتریان



اطلاعات بیشتر در مورد این نرم افزار



 

گیاه بادام وحشی

این گیاه دارای انواع گوناگون می باشد. اهمیت بوته های این گیاه بیشتر در محافظت از خاک می باشد و در مناطقی که حاصلخیز نیست و امکان فرسایش خاک بیشتر است این گونه ها می توانند به راحتی به عنوان گونه های پیشآهنگ مستقر شوند. دانه ها و میوه های این گیاه مصرف خوراکی دارد. نوع دیگر استفاده از این گیاه استفاده از روغن آن است که به عنوان مُلیّن و شستشو دهنده دستگاه گوارش مصرف دارد. همچنین مالیدن آن به محل درد به صورت موضعی استفاده دارد

گیاه گشنیز کوهی

این گیاه هم به صورت اهلی کشت می شود و هم در کوه می روید ولی گیاهی که در کوه می روید دارای خواص بیشتری است. برگ و میوه این گیاه مورد توجه می باشد که منبع ویتامینهای C و B و A است. موارد استفاده این گیاه برای ناراحتیهای قلبی، نیرو دهنده مغز و برطرف کننده هیستری و غش، اشتها آور، ضد جوش و آفت دهان، ضد عفونی کننده مجاری تنفسی در زمان سرماخوردگی و زکام و حساسیت ناشی از آبریزش بینی می باشد. این گیاه با تمام خواصی که دارد مصرف زیاد آن ممکن است مضر باشد. از جمله ضررهای مصرف زیاد این گیاه عبارتند از: خوابهای پریشان و آشفته، بی خوابی، نسیان و فراموشی و لکنت زبان. مقدار مصرف این گیاه باید توسط پزشک تعیین شود که باید ?5 گرم در یک لیتر آب بصورت جوشانده و? تا 4 گرم از پودر دانه اش مورد استفاده قرار گیرد. مناطق رویش این گیاه در ارتفاعات است و فصل گل دهی گیاه از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیرماه می باشد.

گیاه آویشن کوهی

آویشن کوهی یکی از گیاهان زیبا و معطر است که در اکثر مناطق معتدله رویش دارد. نمونه اهلی این گیاه آویشن شیرازی است که بصورت کشت داده شده مورد بهره برداری قرار می گیرد و در شیراز کشت می شود. از نظر شکل ظاهری و طعم این دو نوع آویشن با هم فرق دارند. البته خواص درمانی آویشن کوهی بسیار بیشتر از آویشن شیرازی است. این گیاه بوی بسیار مطبوع و مزه تندی دارد و به خاطر خاصیتش در شدت دادن به جریان خون، به هر عضوی که مالیده شود خون به آن طرف سرازیر می شود. برای ریزش مو، جوشانده این گیاه استفاده می شود تا جریان خون را در آن قسمت بیشتر کرده و پیاز مو تغذیه شود. این گیاه داروی بسیار خوبی برای دستگاه تنفسی و بیماریهایی از قبیل زکام، برونشیت، آسم، گریپ و .... است. همچنین این گیاه داروی خوبی برای معده می باشد و ناراحتیهای معده را از نظر هضم، نفخ به طور کلی برطرف می کند. این گیاه از جمله گیاهان نیروزا است و همچنین ضد ترشح و ضد عفونت نیز می باشد. برای مصرف این گیاه تقریباً ?0 گرم آن را با یک لیتر آب مخلوط می کنند و به صورت جوشانده مورد استفاده قرار می گیرد که مصرف خوراکی دارد. جوشانده 50 گرم از این گیاه به علاوه یک لیتر آب به صورت غلیظ برای مصرف موضعی مورد استفاده قرار می گیرد

گیاه گلرنگ وحشی

این گیاه از خانواده گل مینا یا مرکبات است. گلبرگهای این گیاه قرمز و ارغوانی رنگ است که به عنوان طعم دهنده غذا استفاده می شود. از کلاله و گلبرگ این گیاه به عنوان یک رنگ گیاهی استفاده می شود. گیاه مقاومی است و استفاده خوراکی برای دام ندارد و ظهور این گیاه در هر منطقه ای نشان دهنده تخریب این خاک در منطقه است. فصل گل دهی آن از خرداد ماه تا تیرماه است.

گیاه شبدر

این گیاه خواص دارویی ندارد ولی موارد استفاده متعددی دارد. یک نوع علوفه عالی برای دامها محسوب می شود. شبدر اصولاً در حالت تر بودن، حالت مسهلی دارد و مقدار کم آن مُلیّن و مقدار زیاد آن مسهل است ولی در حالت خشک بودن عکس این عمل، یعنی قابلیت قابض بودن را دارد. گیاه خوبی برای سرفه و ناراحتیهای تنفسی از جمله عفونت سینه از نوع برونشیت می باشد. گلهای شبدر قرمز به صورت جوشانده تصفیه کننده خوبی برای خون است و در مواردی حتی در مورد سرطان معده از این گیاه استفاده می شود.

گیاه ریواس

گیاه ریواس با برگهای پهن و ساقه بلند و گلهای خوشه ای در ارتفاعات و دامنه های شیب دار رویش دارد. خود ساقه این گیاه بصورت خام به عنوان یک ماده غذایی مطرح است. برگهای آن نیز هم به صورت خام و هم به صورت پخته به عنوان خوراکی مصرف می شود. طعم این گیاه ترش مزه و گس است. داروی خوبی برای بیماریهای دستگاه گوارش از جمله اسهال می باشد. این گیاه بخاطر داشتن ویتامینهای C و B و A مورد توجه است. همچنین این گیاه با خاصیتی که دارد لوزالمعده را وادار به ترشح انسولین می کند که دربیماریهای قند خون مورد توجه است. زیاده روی در مصرف این گیاه اصولاً یک سری عوارض دارد، از جمله اینکه برای کلیه و مثانه مشکل تراشی می کند. فصل رویش از اواسط اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد ماه است. این گیاه سرد است و برای افراد سرد مزاج داروی خوبی نیست.

گیاه خاکشیر

این گیاه استفاده دارویی و غذایی دارد از جمله رفع کننده گرمازدگی و ضد اسهال است. این گیاه اوایل بهار رشد می کند و اواسط اردیبهشت ماه به گل می نشیند و تا اواخر خرداد ماه دانه این گیاه که موارد استفاده زیادی دارد، قابل بهره برداری است. خاکشیر از زمانهای گذشته کاربرد داشته است و بهترین کاربرد آن به خاطر خاصیت ضد عفونی کننده اش می باشد و برای ناراحتیهای روده مثل اسهال و یا حتی یبوست مفید است. این گیاه را بصورت خیس کرده استفاده می کنند و در موارد جراحات و تبهای زیاد بسیار مؤثر است و همچنین بو داده ی آن اسهال های سخت را درمان می کند.

سیلخیزی و فزونی سیلابهای مخرب

فزونی و جاری شدن سیلاب‌های مخرب یکی از پیامدهای جدی بیابانزایی بشمار می روند چرا که باران های سیل آسا و کمیاب در مناطق خشک و نیمه خشک کشور با ایجاد سیلاب باعث هرز روی فزونتر آبهای سطحی در سراب حوضه می شوند. این سیلابها در مسیر خود رسوبات نمکدار و گچی را از ارتفاعات تا انتهای مسیل حمل کرده و انباشت بیش از پیش آن را در پایاب حوضه سبب می شوند. نتیجه این وضعیت کاهش تغذیه طبیعی آبخوانها در سراب حوضه و پیشروی آبهای شور کویر به آبخوانهای پایاب حوضه و اراضی اطراف می باشد. علاوه براین ته نشست رسوبات آغشته به املاح گچ و نمک در آرامگاه سیلاب که عموما در حوضه های بسته داخلی قرار دارند منشاء پایان ناپاپذیر خاک و ماسه های نمکداری می شوند که مناطق اطراف خود را آلوده کرده و سبب تخریب خاک و نهایتا از دست رفتن کامل استعداد باروری خاک و در یک کلام بیابانی شدن منطقه می شوند. 

افت سطح آبهای زیرزمینی:

بررسی آمار و ارقام موجود از وضعیت بهره‌برداری آب‌های زیرزمینی در حوزه‌های اصلی کشور نشان می‌دهد که حدود 7 میلیارد مترمکعب بیش از میزان تغذیه از آب‌های زیرزمینی بهره‌برداری می شود از این نظر در اکثر نواحی کشور سطح سفره‌های آب زیرزمینی به‌شدت افت نموده و تراز آن منفی است. این در حالی است که سالیان متمادی آبیاری به عنوان ساده ترین و تنها چاره درد برای تولید غذای بیشتر در مناطق بیابانی مطرح بوده است اما به دلیل روش های نادرست و غیرعلمی و صرفا آبیاری سنتی ، گذشته از اتلاف آب محدود موجود در این مناطق در بسیاری از موارد اراضی کشاورزی تبدیل به بیابان و کویر شده اند. توسعه کشاورزی از طریق گسترش سطح کشت آبی به جای افزایش تولید در واحد سطح یکی از معضلات کشاورزی ایران بشمار می رود این در حالی است که راندمان پایین آبیاری در بخش کشاورزی به دلیل مشکلات ساختاری و فقدان مدیریت مصرف آب از عمده‌ترین عوامل افت کمی و اتلاف منابع آب کشور محسوب می شوند بطوریکه میزان کارآیی مصرف آب در بخش کشاورزی به‌طور متوسط حدود 30 درصد برآورد می‌شود. این نکته را باید متذکر شد که در بسیاری از مناطق ایران  متعاقب افت سطح آب، مشکلاتی همچون خشک شدن چاههای آب، کاهش دبی رودخانه ها،تنزل کیفیت آب،  نشست زمین و تداخل سفره های آب شور و شیرین بوجود آمده است که این علایم به تنهایی یا باهم بطور واضح و روشن بروز پدیده بیابان زایی را در ناحیه مربوطه نشان می دهد.

- آلودگی و شور شدن آب

یکی از منابع عمده آلودگی آب‌ استفاده روز افزون از نهاده‌های کشاورزی از جمله کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات است. سموم کشاورزی و کودهای شیمیایی که در سالهای اخیر برای مبارزه با آفات و تقویت خاک کاربردهای زیادی پیدا کرده است، با نفوذ در منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، زمینه آلودگی منابع آبی کشور را فراهم نموده‌است. سالانه حجم انبوهی از پساب‌های کشاورزی از طریق رودخانه‌ها و زهکش‌ها وارد منابع آبی کشور شده و زمینه آلودگی و شور شدن بسیاری از منابع آبی کشور را فراهم نموده است. آمار و ارقام نشان می دهد که هر سال حدود ?? میلیون تن فاضلاب تصفیه نشده به آب هاى داخلى، دریاى خزر و خلیج فارس سرازیر مى شود و نزدیک به ??? رودخانه آلوده در کشور شناسایى شده که 6? تا7? رودخانه بیشترین آلودگى را دارند. علاوه بر شوری آب که بر اثر کشاورزی نادرست صورت می گیرد با توجه به تشکیلات زمین شناسی شور در بسیاری از مناطق خشک ایران، شور شدن آب بطور طبیعی نیز اتفاق می افتد باید گفت گسترش شوری در فلات ایران تنها به پهنه های پوشیده از نمک تحت عنوان کفه ها و باتلاق‌های نمک و سفره های آب شور زیر زمینی محدود نیست، بزرگترین مشکل وجود تشکیلات زمین شناسی محتوی رسوبات تبخیری چون گچ و نمک می باشد که تقریباً در اکثر نقاط ایران وجود دارد. بطور کلی کویرهای نمکی به صورت مرکز اصلی پخش نمک عمل می کنند که در بخش سطحی توسط آب و باد و در قسمت عمقی بوسیله نفوذ جریان آب شور اثرات مخرب خود را در زمین های اطراف برجای می‌گذارند به این ترتیب روان آبهایی که از مناطق بالادست حوضه بسمت پایاب جاری می شوند در بسیاری از موارد به دلیل عبور از همین سازندهای آلوده به گچ و نمک  شور شده و گذشته از اینکه کیفیت نامناسبی برای شرب و یا کشاورزی پیدا می کنند، مناطق پایین دست خود را نیز آلوده کرده و به نوعی سبب بروز و تشکیل بیابانهای ثانویه می شوند.

عملیات آبخیزداری در جهت مهار بیابانزایی است :

در حال حاضر عمده عملیات آبخیزداری در دو قسمت از حوضه های آبخیز صورت می گیرد.

الف-پخش و گسترش سیلاب در پایاب حوضه

بطور معمول پخش و گسترش سیلاب با اهداف زیر انجام می گیرد:

1- تغدیه مصنوعی آبخوانها به منظور جلوگیری از:

?        پیشروی آبهای شور در  لایه های آب شیرین

?         نشست زمین

2-تثبیت شن های روان با استفاده از مواد معلق موجود در سیلاب مانند لای، رس و مواد آلی،

3- آبشویی خاکهای شور

4- احیای زمین های فرسایش یافته از طریق ایجاد بندهای خاکی،

5- احیای مراتع و پوشش گیاهی منطقه و درختکاری بمنظور ایجاد بادشکن،

با نگاهی به اهداف پخش سیلاب متوجه می شویم که تمام سرفصل های کاری مربوطه هر یک به نوعی در جهت مهار بیابان زایی است

ب-مدیریت وکاربری حوضه در سراب (برای کاهش سیلاب)

همانطور که دیده می شود عموما کارهایی که در سراب حوضه های آبخیز صورت می گیرد بیشتر مربوط به مدیریت و کاربری حوضه است در واقع مدیریت و کاربری اراضی همان اقداماتی است که برای حفاظت از آب وخاک و درنهایت کاهش رواناب وسیلاب )کاهش ومهار خسارات سیل ) انجام می شود در این مورد دو هدف کلی زیر مورد توجه قرار می گیرد

1-ایجاد و توسعه پوشش گیاهی به منظور افزایش نفوذ پذیری و ذخیره رطوبت،

2- عملیات سازه ای کوچک ومتوسط در آبراهه ها برای کاهش فرسایش وافزایش ذخیره آب.

با توجه به توضیحات مشروحی که در بخش سیلخیزی بدان اشاره شد تامین دو هدف فوق از نظر آبخیزداری نیز هر یک منجر به مهار بیابان زایی می شود بنا براین از نظر علوم مربوطه عرصه کاری عملیات آبخیزداری و بیابان زدایی نمی توانند جدای از هم باشند و در عمل نیز مدیریتی درست و کارآمد است  که بتواند هرچه بیشتر دیدگاهها و تعاملات درون و برون سازمانی را به هم نزدیک کند. مشکلی که هم اکنون بوضوح در سطوح مختلف سازمانی دیده می شود

 

به نام خداوند دانای راز                                     که باشد ز تحقیق او بی نیاز

بشر روز و شب سخت در کوشش است                    به دنبال تحقیق و آموزش است

با سلام و احترام , از آنجا که یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع , تعدد و تکثر مقالات چاپ شده در مجالات علمی و تحقیقی آنها است و جایگاه معلمان به عنوان سازمان دهندگان نظام فکری جامعه در این راستا تعیین کننده و بارز می باشد . بنابر این بدیهی است مقالات و پژوهش های ارائه شده از سوی این قشر معظم می تواند راه گشا بوده و در تصمیم گیری های مسولین ذیربط تاثیر گذار باشد.

لذا شورای بررسی تالیفات این منطقه به منظور غنی سازی بیشتر مقالات و پژوهش های ارسالی و همچنین جهت مرتفع نمودن پاره ای از ابهامات نگارشی و پژوهشی که موجب کسر امتیاز از مقالات و پژوهش های ارسالی می شود موارد ذیل را متذکر می گردد.

ضروری است مدیران به نحو مقتضی این موارد را جهت بهره برداری همکاران ذینفع اطلاع رسانی نمایند. آنچه در اینجا به آن پرداخته می شود طریقه نگارش یک رساله, چگونگی استخراج گزارش از یک تحقیق علمی به صورت مقاله و طریقه نوشتن مقالات است . در این راستا توضیحاتی در مورد طریقه ی منبع نویسی , زیرنویس ها , ضمائم و... داده می شود . در پایان نیز شاخص های ارزشیابی آثار و تالیفات از نظر این سازمان به اطلاع می رسد . قبل از پرداخت به مطالب فوق مراحل انجام یک پژوهش علمی مد نظر قرار می گیرد . این مراحل عبارتند از :بیان مسئله, جستجوی پیشینه, ارائه ی فرضیه , نتیجه گیری.

طریقه ی نوشتن رساله ی پایان نامه تحصیلی و تحقیق به روش علمی

مواد مقدماتی:

1- صفحه عنوان

2- تشکر و قدردانی

3- فهرست مطالب

4- فهرست جداول

5- فهرست اشکال و نمودارها

فصل اول:مقدمه

1- مقدمه

2- طرح مسئله

3- طرح هدف

4- طرح فرضیه

5- تعریف عملیاتی واژه ها

فصل دوم: مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقیق

1- مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقیق.

2- بیان عقاید و نظر های مربوط به موضوع مورد تحقیق.

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

1- جامعه

2- نمونه و روش نمونه گیری

3- ابزار اندازه گیری و نحوه اجرای آن

4- طرح تحقیق

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل

1- تجزیه و تحلیل توصیفی.

2- تجزیه و تحلیل مقایسه ای

3- تجزیه و تحلیل علیت

فصل پنجم: نتیجه گیری در میان پیشنهادها و محدودیتها

1- بیان مسئله , روش اجرا و یافته ها به صورت خلاصه

2-نتیجه گیری

3-محدودیت ها

4-پیشنهادها

ضمائم ومنابع:

1. فهرست کلیه منابع مورد استفاده

2. ضمائم 1

مقررات مربوط به تایپ و تکثیر

گزارش تحقیق باید روی کاغذ A4تایپ شود در هر صفحه حداقل 18وحداکثر 25 سطر تایپ شود . تکثیر باید یک رو باشد . محدوده خطوط تمام صفحات باید یکسان رعایت شود . فاصله خطوط تا لبه راست صفحه 4سانتی متر که مقداری در صحافی صرف می شود . فاصله خطوط از لبه بالا و پایین صفحه 4 سانتی متر و تا لبه چپ صفحه 2 سانتی متر است. این محدوده در مورد جداول ، نمودارها و فهرست ها باید رعایت گردد. حتی المقدور از استفاده صفحات بزرگ در تنظیم پروژه خودداری شود وآن ها را از طریق فتو کپی های مخصوص، کوچک و استاندارد نمود . در صورت اجتناب ناپذیر بودن باید با دقت آن صفحه را به داخل تا نمود که لبه آن از دیگر صفحات بیرون نزند .

شماره گذاری

صفحات بسم الله الرحمن الرحیم ، تقدیر و قدر دانی شماره گذاری نمی شود .

شماره گذاری با اعداد از اولین صفحه تا آخرین صفحه ادامه می یابد. شماره گذاری باید در وسط و پایین صفحه درج گردد. گزارش تحقیق داری چند فصل است هر فصل از قسمتهای کلی تری تشکیل شده است و هر قسمت کلی داری قسمتهای جزیی تری است بنا براین برای مثال فصل دوم،قسمت سوم و جزء اول به این صورت نوشته می شود

1-3-2

شماره گذاری های جداول

جدولها از عدد یک شماره گذاری و در بالای هر جدول شماره و عنوان جدول نوشته می شود مثال:جدول شماره 2:فراونی و درصد آزمونها بر حسب ضریب هوشی

شماره گذاری نمودارها

نمودارها از عدد یک شماره گذاری و در پایین هر نمودار شماره وعنوان آن نوشته می شود مثال : نمودار شماره 6 :رابطه بین تحول اخلاقی و محل سکونت 

شماره گذاری ضمائم تحقیق با حروف ابجد شماره گذاری می شود (ضمیمه الف یا ضمیمه ب ) هر یک از ضمائم به طور مستقل واز عدد یک شماره گذاری خواهد شد به عنوان مثال جدول در ضمیمه الف به صورت زیز نوشته می شود. (2-جدول الف)

منابع

درست همانطور که داده ها می تواند از نتایج و تفاسیر نویسنده حمایت کند ، ذکر منابع نیز برای این منظور است که تمام مراجعی که به وسیله مؤلف ودر نوشتن گزارش خود مورد استفاده قرار گرفته است ، فهرست شود . تمام ارجاعات نویسنده در متن، در  این  فهرست می آید . فهرست شود. تمام ارجاعات نویسنده در متن ، در این فهرست می آید.فهرست  منابع معمولا به ترتیب حروف الفبا نوشته میشود وغالبآ رسم بر این است که نام خانوادگی محقق یا نویسنده مبنای این کار قرار گیرد. اگر تعداد منابع زیاد باشد می توان آنها را به چند بخش تقسیم و منابع هر قسمت را جدا گانه ذکر کرد مثلآ نشریات مورد استفاده در این تحقیق را می توان در یکی از بخشها قرار داد و فهرست کتب به کار رفته را در قسمت  دیگر.

چگونگی منبع نویسی

برای هر کتاب باید مشخصات زیر در منابع یادداشت شود:

نام خانوادگی مؤلف _نام مؤلف، نام کامل اثر ، نام و نام خانوادگی مترجم (چنانچه کار ترجمه باشد)،محل انتشار ،نام انتشار ، نام مؤسسه انتشاراتی ، سال انتشار ،تعداد صفحات (در صورت لزوم )، شماره ی چاپ (چنانچه چند بار چاپ شده باشد )، شماره جلد (چنانچه اثر در چند جلد منتشر شده باشد)، انتشار محدود به صورت پلی کپی (در صورتی که اثر فقط به صورت پلی کپی تکثیر شده باشد.)  چنانچه در اثر محل انتشا قید نشده باشد،علامت {بی جا} در جای آن نهاده می شود و اگر فاقد تاریخ باشد علامت {بی تا} ویا آنکه فاقد نام مؤلف باشد {بی نا} گذارده می شود.

بحث

پیشنهادات

زیرنویس ها ، پا نوشتها ،منابع و مأخذ

پاورقی ها یا پا نو شتها را می شود در زیر هر صفحه و یا در پایان مقاله آورد. اگر پاورقی برای بالا بودن سطح آگاهی خواننده و روشن تر شدن مطالب است در زیر هر صفحه بهتر می توان خوانند ه را قانع کرد . این نوع پاورقی ها را توضیحی گویند. اما اگر پاورقی ها برای ذکر نام ونشان ویا مشخصات کامل منبع و نام مأخذی باشد که نویسنده بدان استناد کرده است ،اغلب نویسندگان آن را در پایان مقاله وبه صورتی یکدست وبه ترتیب حروف الفبا می آورند . این نوع پاورقی ارجاعی گویند.

پاورقیها را معمولا با شماره ای مشخص می کنند و حقیقت آن است که در پاورقی های ارجاعی با نوشتن یک شماره در پایان مطلب و قراردادن آن در داخل پرانتز خواننده را به آخر مقاله ارجاع می دهند. البته زیر نویسها و پا نوشتها را می توان به روشهای مختلفی انجام داد و مجلات علمی هر یک به روش خاص خود این کار را انجام می دهند. ولی آنچه اخیرا در فصلنامه تعلیم و تربیت رایج است از این قرار است :

 وقتی از لغات فنی ،اصطلاحات و یا فرد معینی برای اولین بار در متن نام برده می شود ،آن را با شماره ای که به آن توک گفته می شود و معنی آن توک یا بالا است ، مشخص می کنند. این شماره در بالای کلمه مورد نظر قرار می گیرد و سپس در پایان مقاله یا در قسمت زیر نویس معنی آن اصطلاح و یا طرز نوشتن آن کلمه به انگلیسی و یا به زبان دیگر آورده می شود. ولی وقتی قصد نقل قول واستنادبه مطالب دیگران است آن را با ذکر شماره ای در درون پرانتز ءهم طراز سطر مشخص می کنند . توضیح مربوط به آن منبع نیز در پایان مقاله ودر بخش مأخذ خواهد آمد. معمولا زیر نویس توسط تغییر فونت قلم از من اصلی جدا می شود. بین شماره زیر نویس و متن آن نقطه می گذاریم . همچنین می توان در انتهای هر مطلب در متن ، منبع مورد استفاده را نام برد. مثال (رفیع پور،77،1382)_منابع (قبلا توضیح داده شد)

چگونگی تدوین مقالات کیفی

قسمتهای اصلی مقالات کیفی به شر ح زیر است :

صفحه عنوان

 مقدمه

 متن مقاله

 نتیجه

 فهرست کامل منابع

ضمائم(در صورت وجود)

این مقالات می تواند از روی کتابها و مدارک موجود در کتابخانه ها و یا سایتهای اینترنتی و غیره جمه آوری شود ودر نهایت نویسنده به جمع بندی و نتیجه گیری می پردارد . معمولا نویسنده دیدگاه و استنباط جدید ی در مورد موضوع مورد بحث ارئه می دهد.

در موارد ی که نویسنده از روش اقدام پژوهی یا پژوهشی در عمل استفاده  می کند موضوعی را با توجه به مشاهدات و معلومات افکار و عقاید شخصی خود می نو یسد . در اینجا نیز باید مراحل علمی روش اقدام پژوهی طی شود. نوشته مذکور می تواند حاصل سا لها تلاش و ممارست نویسنده در عمل و تحقیق باشد.

منبع:

 اینترنت و آرشیو گروه علوم اجتماعی

گروههای آموزشی منطقه یک

گروه علوم اجتماعی و پژوهش و تحقیق

گروه علوم اجتماعی شهر تهران

آبخیز واحدی هیدرولوژیک است که به عنوان واحد فیزیکی, بیولوژیکی, سیاسی, اجتماعی و اقتصادی برای طراحی ومدیریت منابع طبیعی (آب, خاک, پوشش گیاهی) پذیرفته شده است. به عبارت دیگر آبخیز منطقه ای توپوگرافی است که توسط یک سیستم رودخانه زهکشی میشود.

آبخیزداری یعنی تغذیه سفره آب های زیرزمینی و افزایش تولید محصول
آبخیزداری بهره گیری از مجموعه گسترده دانش و تجربه است در یافتن راه های پیشگیری و رویارویی با فرسایش خاک و سیلابهای مخرب
آبخیزداری یعنی حفظ و احیاء آبخیزهای بحرانی
آبخیزداری یعنی بهره برداری کامل از سرمایه گذاریهای هنگفت مالی در منابع اقتصادی کشور
آبخیزداری یعنی بهره برداری مناسب و درست از منابع طبیعی و کشاورزی حوزه های آبخیز
آبخیزداری یعنی تقویت پوشش گیاهی و کاهش زیان های سیل های ویرانگرآبخیزداری یعنی تغذیه سفره آب های زیرزمینی و افزایش تولید محصول

برای بیان تعریف آبخیزداری باید در ابتدا معنی حوضه آبخیز را بدانیم:

? آبخیز(watershed):
آبخیز واحدی هیدرولوژیک است که به عنوان واحد فیزیکی, بیولوژیکی, سیاسی, اجتماعی و اقتصادی برای طراحی ومدیریت منابع طبیعی (آب, خاک, پوشش گیاهی) پذیرفته شده است.
به عبارت دیگر آبخیز منطقه ای توپوگرافی است که توسط یک سیستم رودخانه زهکشی میشود.
? تعریف آبخیز داری (watershed management):
آبخیزداری عبارت است از فرآیند تنظیم و اجرای اقدامات مناسب به منظور اداره منابع موجود در آبخیز, باکسب منافع, بدون آسیب رساندن به موجودیت این منابع.
علم آبخیزداری در اوایل قرن بیستم به دلایل زیر ایجاد شده است :
? کسب دانش وآگاهی بیشتر درمورد دوره هیدرولوژیک وعملکرد آن.
? افزایش جمعیت وفشار حاصله از آن به اراضی ومنابع آب.
? افزایش بیش از حد مصرف آب که ناشی از پیشرفت فن آوری وبالا رفتن سطح زندگی مردم
بوده است.
? بروز مشکلات جدید وپیچیده مرتبط باآب از جمله: مشکل وجود مناطق سیل گیر, ایجاد آلودگی
آب, سکونت در مناطق خشک و…
مدیران امور برنامه ریزی, سرانجام پی بردند که آبخیز میتواند به عنوان بهترین واحد طبیعی برای اداره منابع طبیعی محسوب شود.
? هدف از آبخیزداری:
هدف مدیریت منابع آبخیز عبارتند از:
تحت کنترل درآوردن عملیات کشاورزی, دامپروری, ساختمان سازی, راهسازی,قطع درختان وبه طور کلی هرگونه عملی چه مفید وچه مضر, چه مثبت وچه منفی, ارزیابی آنها وتوجه به وضعیت آبخیز براساس خصوصیات زمین شناسی, خاک شناسی, پوشش گیاهی, اقلیم شناسی, هیدرولوژی وارائه رهنمودها وپیشنهادها جهت اجرا و مدیریت صحیح در مورد همه عوامل طبیعی وزیستی هر اکوسیستم در واحدهای طبیعی خاص واعمال مدیریت بر روی عواملی که در توزیع آب وکیفیت هیدرولوژیکی تاثیر دارند, تا به صورت مطلوب وعلمی, خاک حوضه آبخیز از فرسایش حفظ گردد.
آبخیزداری الهی ترین نگاه به طبیعت است وآبخیزدار را میتوان پزشک طبیعت نامید. یک آبخیزدار خوب با بررسی دقیق ومطالعه علمی حوضه آبخیز, به تعبیری دردهای یک حوضه را شناخته, ودرجهت درمان آن برنامه ریزی میکند.آبخیزداری با نگاهی خدا گونه عرصه طبیعت را برای زیست و بهره برداری انسان مهیا میکند.شاید این تعابیر کمی اغراق آمیز به نظر برسد, اما میشود تمام علوم راهدیه ای از جانب خدا برای حکومت بر کره خاک دانست.
اگر ما با این دید به علوم نگاه کنیم, هرگز آنها را در راه نابودی نوع بشر به کار نخواهیم بست.
? علوم مرتبط با آبخیزداری:
یک پروژه ساده آبخیزداری از چند مطالعه مستقل تشکیل شده است که هر کدام کارشناس مربوط به خودش را میخواهد:
?) مطالعه فیریوگرافی:این مطالعه به بررسی خصوصیات ظاهری آبخیز میپردازد.
?) مطالعه هواشناسی: به طور کلی به بررسی اقلیم منطقه میپردازد.
?) مطالعه هیدرولوژی: به بررسی آبهای موجود در منطقه میپردازد.
?) مطالعه خاک شناسی: به مطالعه انواع خاکهای موجود در منطقه وپتانسیل های آن میپردازد.
?) مطالعه زمین شناسی: به بررسی جنس ونوع سازندها و برخی عوامل مورفولوژیکی وقدمت سازندها وعوامل تشکیل آنها میپردازد.
?) مطالعه فرسایش و رسوب: به بررسی انواع فرسایش در حوضه وفرسایش پذیری وپتانسیل رسوبگذاری رودخانه میپردازد.
?) مطالعه پوشش گیاهی: به بررسی تیپهای مختلف گیاهی منطقه میپردازد وبرنامه چرا و شدت چرا را تعیین میکند ودرصد وجود کلاسهای مختلف را در حوضه مشخص میکند.
?) مطالعه اقتصادی: به بررسی شاخصهای اقتصادی وارزیابی اقتصادی طرح می پردازد.
?) مطالعه کشاورزی واجتماعی: به بررسی عوامل کشاورزی واجتماعی آبخیز نشینان میپردازد,شاخصهایی از قبیل: جمعیت, تعداد خانوار, چگونگی کسب درآمد, تعداد دام,انواع محصولات کشاورزی منطقه و… در این مطالعه بررسی می شود.
??) عملیات بیولوژیک: به ارائه طرحهای کاشت نهال, بذر کاری و… برای حفظ عرصه طبیعی آبخیز(از نظر پوشش گیاهی) وبهبود وضعیت آن , وتثبیت بیولوژیک خاک از طریق پوشش گیاهی می پردازد.
??) عملیات مکانیکی: ارائه طرحهایی از قبیل احداث بندهای خاکی, گابیون, خشکه چین وعملیات ذخیره نزولات آسمانی از طریق احداث فارو, تراس وبانکت بندی در این مجموعه می باشد.
??) تلفیق: به تعبیری عصاره مطالعات فوق می باشد که طرحی جامع وکلی ارائه میدهد وتعیین واحدهای کاری همگن از بخشهای تلفیق به حساب می آید که در آن نقشه های تهیه شده از هر گزارش روی هم قرار می گیرد و پلیگون های حاصل به عنوان واحدکاری معرفی می شوند.
تلفیق گر برای هر یک از این واحدها عملیات خاصی را پیشنهاد می کند.
در این واحدها خصوصیاتی از قبیل نوع خاک, مساحت, نوع تیپ (اعم از تیپهای گیاهی, رخنمون سنگی, زمینهای دیم وزراعی و…),گروه هیدرولژیک خاک ,عمق خاک, بافت خاک , پتانسیل تولید هرزآب و… مشخص می شود.

==========

در کشور نیز واحدهای دانشگاه آزاد دارای این رشته به شرح زیر می باشند:

الف - در مقطع کارشناسی

1- واحد میبد در استان یزد

2 - واحد ارسنجان در استان فارس

3 - واحد نور در استان مازندران

4 - واحد بافت در استان کرمان

5 - واحد تربت جام در استان خراسان رضوی

6- واحد بندرعباس در استان هرمزگان

7- واحد فیروزآباد در استان فارس

ب - در مقطع کاردانی

1 - واحد نیشابور در استان خراسان رضوی

2- واحد اراک در استان مرکزی

3- واحد سوادکوه در استان مازندران (علمی کاربردی منابع طبیعی - مرتع)

4- واحد بافت در استان کرمان

5- واحد بروجرد

6- واحد خلخال

7- واحد اردستان

8- واحد سنندج

9- واحد قائم شهر

10- واحد گرگان

ج - در مقطع کارشناسی ارشد مرتعداری و آبخیزداری

1 - واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی در تهران

2 -  واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی در ارسنجان ( اولین سال پذیرش دانشجو )

همچنین دانشگاههای دولتی دارای این رشته در مقطع کارشناسی عبارتند از :

1 - دانشگاه صنعتی اصفهان

2 - دانشگاه یزد

3- دانشگاه زابل

4- دانشگاه تهران(دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی کرج)

5- دانشگاه مازندران (دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی ساری)

6- دانشگاه گرگان(دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی گرگان)

7- دانشگاه شهید چمران اهواز(دانشکده منابع طبیعی بهبهان)

8- دانشگاه کردستان

9- دانشگاه شیراز

10- دانشگاه ارومیه

در مقطع کاردانی دانشگاههای دولتی

1- دانشگاه شهرکرد

2- دانشگاه گرگان(دانشکده کشاورزی گنبد کاووس)

3- دانشگاه رازی کرمانشاه(دانشکده قصر شیرین)

4- دانشگاه شیراز(دانشکده داراب)

5 -دانشگاه بوعلی سینا همدان- مرکز ملایر

6- دانشگاه ایلام

7- دانشگاه بیرجند

8- دانشگاه فردوسی مشهد - آموزشکده کشاورزی شیروان

در مقطع کاردانی به کارشناسی

1- دانشگاه یزد(شاخه اردکان یزد)

2- دانشگاه گرگان

3- دانشگاه شیراز(دانشکده داراب)

درمقطع دکتری نیز در رشته های علوم مرتع و آبخیزداری نیز دانشگاههای تهران، گرگان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اقدام به پذیرش دانشجو می کنند.

گرایشهای رشته مرتع و آبخیزداری در مقطع کارشناسی ارشد

مرتعداری،  آبخیز داری، بیابان زدایی ،مدیریت مناطق بیابانی ،هواشناسی کشاورزی، مهندسی سوانح طبیعی، سنجش از دور

دروس امتحانی رشته های کارشناسی ارشد

روش های پایدارسازی شیب های خاکی
محمد حسین توفیق ریحانی
عضو هیأت علمی بخش ژئوتکنیک مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن 

مقدمه
کنترل زمین لغزشها و پایدارسازی آنها در برخی کشورها مبالغ هنگفتی را به خود اختصاص می دهد . در کشور ایران به دلیل تنوع زمین شناسی و اقلیمی آن زمین لغزشهای متعدد به وقوع می پیوندد و بروز آنها اثرات اقتصادی و اجتماعی گسترد های را بر اقصی نقاط کشور متحمل م ینماید.
بطور کلی برای جلوگیری از ناپایداری شیبها و یا طرح یک شیب پایدار م یتوان سه روش زیر را در نظر گرفت:
  - جابجایی محل طرح
  - کاهش نیروهای رانشی زمین (محرک)
  - تقویت نیروهای مقاوم در مقابل جابجائی
اقدام اصلی برای اجتناب از خطر لغزش این است که در مرحله شناسایی مطالعات طرح، نواحی با قابلیت زهکشی ضعیف و یا نقاط فعال از نظر جابجائی و نشست مثل محل لغزشهای قدیمی دقیقًا شناسایی شوند. این شناخت کمک زیادی در تصمیم گیری برای انتخاب محل طرح یا جابجایی آن خواهد نمود. در این بررسیها اگر ضریب اطمینان در برابر لغزش بیشتر از یک باشد م یتوان انتظار داشت که کمترین کاهش در نیروهای مقاوم (بطور مثال در اثر بالا رفتن سطح آب) باعث ناپایداری شود.
از آنجا که معیار ناپایداری بر هم خوردن تساوی نیروی محرک و مقاوم می باشد، کاهش وزن توده خاک لغزنده باعث کاهش نیروهای رانش و در نتیجه افزایش اطمینان در برابر جابجایی خواهد شد. کاستن از زاویه شیب، پلکانی نمودن و زهکشی خاک و استفاده از مصالح سبک در خاکریز یها نمونه هایی از روشهای اجرائی برای کاهش وزن توده لغزنده و در نتیجه کاستن از نیروهای رانشی زمین م یباشد. 
روش سوم برای جلوگیری از ناپایداری شیبها افزایش نیروهای مقاومت در مقابل جابجایی می باشد. برای این حالت یا باید با ا عمال نیروهای خارجی، مثل دیوار حائل با نیروهای رانشی زمین مقابله کنیم و یا باید مقاومت داخلی توده لغزنده به اندازه ای افزایش یابد که شیب پایدار بماند . برای دست یافتن به یک طرح فنی و افتصادی هر
دو روش باید مورد نظر قرار گیرد.
روشهای مختلف پایدار سازی زمین لغ زشها در نقاط مختلف دنیا بر اساس پارامترهای اجتناب از خطر، کاهش نیروهای محرک، افزایش نیروهای مقاوم صورت می گیرد . این نوشتار شیوه های مختلف پایدارسازی شیروانیهای خاکی را با توجه به موارد فوق ارائه می نماید. 

کلید واژه: پایدارسازی مکانیکی، اصلاح هندسی شیب، پایدارسازی بیومکانیکی، زمین لغزش 

1- روش اصلاح هندسی شیب 
1-1 مقدمه 
اصلاح هندسی شیب ها به منظور کاهش نیروهای محرک یا افزایش نیروهای مقاوم، روشی است که به طور متداول جهت افزایش ضریب پایداری دامنه ها و تثبیت زمین لغزش ها به کار می رود . از مزایای قابل توجه این روش ها که دارای کاربرد بیشتر آنها نسبت به روش های دیگر شده است، هزینه کمتر و سهولت اجرا م یباشد،
همچنین این روش ها امکان استفاده از اراضی را بعد از اجرای عملیات و ایجاد چشم اندازی مناسب فراهم می نمایند. روش های مختلفی برای اصلاح هندسی وجود دارد (Bromherd 1968;Hctchinson   1977) کهعبارتند از:
خاکبرداری در پنجه جهت ایجاد زمینه تداوم لغزش تا زمان رسیدن به پایداری : این روش، روشی ساده و اولیه مبتنی بر برداشت مصالح لغزشی و تحریک مکرر لغزش تا زمان کاهش شیب کلی توده لغزشی و رسیدن به پایداری می باشد. بعضی مواقع مم کن است حجم خاکبرداری قابل ملاحظ ه ای برای رسیدن به وضعیت پایدار لازم گردد، در کانال پاناما از این روش استفاده گردیده است و در بسیاری از لغزش های کنار جاده ای در ایران نیز به کار گرفته می شود.
برداشت و جایگزینی مصالح لغزشی، به وسیله مصالح دارای قابلیت زهکشی مناسب یا به طریق اقتصادی تر به وسیله تراکم مجدد واریزه های لغزشی همراه با تعبیه زهکش برای آنها. این روش تنها برای لغز ش های نسبتًا کوچک کاربرد دارد . در این شیوه، اطمینان از پایداری قسمت تاج در هنگام برداشت مصالح لغزشی حائز اهمیت است.
کاهش کلی شیب دامنه و مسطح کردن آن با و یا بدون ایجاد سکو(Baker and Marshal 195 ) که می تواند به وسیله خاکریزی در کل دامنه لغزشی یا خاکبرداری انجام شود.
باربرداری از دامنه به وسیله حفر ترانشه در رأس لغزش و کاهش ارتفاع آن . در این روش تعیین محل صحیح باربرداری بسیار حائز اهمیت است که در قسمت های بعدی مورد بحث قرار خواهد گرفت.
افزایش وزن پنجه به طریق خاکریزی که معمو ً لا به وسیله ایجاد سکوهای خاکی صورت می گیرد و ممکن است در ترکیب با سازه های وزنی دیگر مانند گابیون و دیواره های خاکی مسلح مورد استفاده قرار گیرد . در این روش نیز تعیین محل صحیح خاکریز و همچنین زهکشی مناسب آن بسیار حائز اهمیت است.

2-1 روش طراحی و اجرا
پارامترهای مختلفی در انتخاب روش اصلاح هندسی شیب دخیل هستند که عبارتند از:
الف- نوع زمین لغزش
در استفاده از روش های اصلاح هندسی تشخیص نوع زمین لغزش (ریزش، لغزش، جریان) خمیده بودن یا مستقیم بودن سطح لغزش حائز اهمیت می باشد. همچنین اطلاع از چگونگی شروع و گسترش گسیختگی اینکه لغزش از پنجه شروع شده و به بالا دست گسترش یافته یا بطور همزمان در کل لغزش گسیخته شده است ) ضروری است . برای مثال استفاده از روش باربرداری در رأس لغزش های انتقالی بزرگ (شیب نامحدود ) ممکن است منجر به ناپایداری قسم تهای بالاتر دامنه گردد. به طور کلی استفاده از روش های باربرداری در رأس لغزش و خاکریزی در پنجه در مورد لغزش های چرخشی عمیق که در آنها سطح لغزش در قسمت رأس دارای شیب تند و در قسمت پنجه بالا م یآید، مؤثرترین کاربرد را دارند.
ب- بزرگی زمین لغزش
بزرگی زمین لغزش نیز در انتخاب روش مناسب نقش دارد، برای مثال برداشت کامل مصالح ناپایدار تنها برای لغزش های کوچک قابل کاربرد است . البته تعریف حد و مرز کوچک امری نسبی است که بستگی به تجهیزات و ماشین آلات در دسترس دارد. روش کاهش کلی شیب نیز برای حرک تهای کم عمق که منحصر به لای ههای خاک سطحی نزدیک به سطح زمین هستند، کاربرد دارد.
ج- محدودیت های اجرایی
از محدودیت های اجرایی در اتخاذ روش های اصلاح هندسی، مسأله استقرار باطله ها و وجود فضای کار را می توان ذکر نمود. در لغزش های بزرگ مسأله استقرار مصالح حاصل از باربرداری به ویژه در مناطقی که فضای کافی در نزدیکی محل لغزش برای استقرار باطله ها وجود نداشته باشد، می تواند در انتخاب روش باربرداری محدودیت ایجاد نماید . همچنین وجود فضای مناسب برای اجرای عملیات بایستی در نظر گرفته ش ود. به عنوان مثال در لغزش های اتفاق افتاده در شیب های مصنوعی کنار جاده های کوهستانی، معمو ً لا فضای کافی برای استقرار خاکریز پنجه ای وجود ندارد . یا قرار گرفتن رأس لغزش در نزدیکی ساز هها، مانعی برای انتخاب روش باربرداری محسوب می گردد. در شیبهای طبیعی محدودیت فضای انتخاب بین خاکریز یا باربرداری مسأله مهم را تشکیل نمی دهد و معمو ً لا ترکیبی از آنها انتخاب می گردد. مسأله دیگر در محدودیت های اجرایی این است که در اغلب لغزش ها باربرداری بایستی از رأس شروع شده و به سمت پایین بیاید که خود در صورت نبودن جاده دسترسی به قسمت های بالایی افزایش هزینه عملیات را به دنبال خواهد داشت.
د- مسائل اقتصادی
مسائل اقتصادی هم در مقایسه رو شهای اصلاح هندسی با رو شهای دیگر و هم در بین شیو ههای مختلف اصلاح هندسی، باید در نظر گرفته شوند . بطور مثال روش باربرداری در رأس برای لغزش های دارای حجم 000/02 تا 000/000/2 یارد مکعب (حدوود 000/15 تا 000/005/1 متر مکعب ) اقتصادی هستند . اما برای لغزش های بزرگ تر ممکن است توجیه اقتصادی نداشته باشند و به جای آن بتوان از روش تراس بندی به میزان پایداری لازم رسید .(Baker & marshall,1958 ) همچنین عدم وجود منابع قرضه در نزدیک محل لغزشمی تواند منجر به غیر اقتصادی شدن گزین ههای خاکریزی در پنجه یا جایگزینی مصالح ناپایدار گردد.

3-1  باربرداری
شیوه های مختلفی از باربرداری برای تثبیت در دامنه های خاکی به کار گرفته می شود که در زیر تشریح می گردد:
الف- باربرداری موضعی در رأس
این روش در لغزش های اتفاق افتاده به کار گرفته می شود و روش عالی برای شی ب هایی است که حجم برداشت زیاد لازم نباشد و سطح لغزش نیز چرخشی باشد، چرا که نیروی ثقلی محرک قابل ملاحظه ای در قسمت رأس این لغزش ها عمل می نماید. این شیوه برای جریان ها و لغز ش های دارای سطح گسیختگی مستقیم (شیب نامحدود) پیشنهاد نمی شود و همچنین در لغزش های بالقوه به ندرت اطلاعات کافی برای طراحی این شیوه وجود دارد. برآورد حجم مناسب برداشت ساده نیست، اما تئوری های مکانیک خاک و تحلیل پایداری می تواند در تعیین این حجم به کار گرفته شو ند. به طور کلی در لغزش های رویداده در اثر ترانشه ها یا فرسایش پنجه میزان حجم باربرداری به اندازه یک تا دو برابر حجم اولیه برداشت شده از پنجه بایستی از رأس برداشته شود. 
شیب رویه برداشت شده باید خیلی کم ( 1V :15 H ) باشد (Baker & Marshall 1958 ).  در تعیین این شیب نیز استفاده از تئوری های مکانیک خاک و تحلیل پایداری راهگشا خواهد بود . موفقیت این روش بستگی به در نظر گرفتن دقیق شرایط پایداری در قسمت های بالاتر از لغزش دارد و نباید منجر به ناپایداری در این قسمت گردد.
ب- کاهش کلی شیب
کاهش کلی شیب یکی از روش هایی است که هم می تواند به وسیله خاکبرداری و هم به وسیله خاکریزی صورت گیرد و بسیار زیاد به کار می رود و مانند روش های دیگر درجه تأثیر آن در پایداری از محلی به محل دیگر متغیر می باشد.

شیب های مسطح از همه نظر با دامنه اولیه متفاوت هستند . برای مثال دایره بحرانی لغزش برای این دو حالت متفاوت بوده و در نتیجه ضریب اطمینان شیب اصلاح شده با دامنه اولیه متفاوت است . بنابر این تعیین ضریب اطمینان ابعاد و ویژگی های شیب جدید باید بر اس اس تحلیل پایداری مجدد و با توجه به دایره بحرانی خاص آن صورت گیرد.
ج- تراس بندی
تراس بندی راه حلی مشابه کاهش شیب می باشد و بسیاری نکات گفته شده در بالا در مورد آن صادق است. شکل (1-5) دو دامنه تراس بندی شده را نشان می دهد که یکی در خاک های چسبنده، و دیگری در خاک با مؤلفه های چسبندگی و اصطکاک شکل (1-5-ب) ایجاد شده اند. با توجه به شکل می توان دریافت که هدف اصلی از تراس بندی، تقسیم یک دامنه مرتفع به چند قسمت کوچکتر م ی باشد. زیرا در این خا کها، عامل تعیین کننده در پایداری ارتفاع می باشد. از این رو، عرض تراسها باید به قدر کافی (حداقل 25 فوت ) در نظر گرفته شود تا هر قسمت بتواند به صورت یک دامنه مجزا عمل کند . در خاک های دارای مؤلفه اصطکاک و چسبندگی توأم، هدف اصلی تراس بندی کاهش شیب و مسطح کردن کل دامنه است . بعضی اهداف دیگر مد نظر تراس بندی می تواند جمع آوری ریزش های واریز هها و انحراف آب سطحی باشد. 
مشابه با دامنه های سنگی پارامترهای مختلفی در روش تراس بندی باید مد نظر قرار گیرد و تعیین شوند . انتخاب شیب یکسان یا متغیر برای شی بهای بین تراس ها بستگی به ویژگ یهای مصالح دارد. شیب متغیر مشابه شکل (1-5) برای مصالح دارای لایه های هوازده که مقاومت خاک با عمق افزایش می یابد، پیشنهاد می شود.

شیب جانبی ترا سها نیز مشابه دامنه های سنگی بستگی به فرسایش پذیری خاک های دامنه دارد. در خاک های حساس بهتر است شیب جانبی به سمت داخل باشد و به وسیله یک آبراهه نفوذناپذیر در حاشیه لبه داخل تراس زهکشی گردند. همچنین در صورت نفوذپذیری زیاد مصالح و نفوذ سطحی قابل توجه بارندگی بر روی سطح تراس، سطح تراس باید عایق بندی و نفوذناپذیر گردد. طراحی عرض ترا سها بر اساس هزینه خاکبرداری و هدف تراس بندی تعیین م یشود. برای مثال اگر هدف جم عآوری ریزش های سطحی نیز باشد، عرض تراس باید بیشتر از مواقعی انتخاب شود که تنها هدف کاهش شیب کلی دامنه است. 
2-3-1  خاکریزی
پایدارسازی به وسیله استفاده از روش خاکریزی در پنجه، معمو ً لا عمل ی تر از رو ش های باربرداری می باشد و مشکلات بعدی همراه با سایر روش ها را به دنبال ندارد. بطور کلی استفاده از خاکریزی تأثیر بیشتری در افزایش ضریب اطمینان دارد، چرا که ضریب اطمینان بعد از ساخت خاکریز در اثر زایل شدن فشار آب من فذی
ایجاد شده و تحکیم، افزایش خواهد یافت.
نحوه طراحی و ساخت خاکریز بر اساس هدف آن متفاوت می باشد. اهداف مد نظر از ساخت خاکریزها می تواند یک یا چند مورد از موارد زیر را شامل گردد . این موارد عبارتند از : افزایش وزن در پنجه و در نتیجه افزایش نیروهای مقاوم، زهکشی توده لغزشی، کاهش کلی شیب دامنه، حفاظت از پنجه دامنه در مقابل فرسایش.شکل ( 1-3 ) جزئیات تیپ یک خاکریز پنجه ای را نشان می دهد. روشی که معمو ً لا برای طراحی خاکریزی پنجه ای انتخاب می شود این است که ضریب اطمینان دامنه ناپایدار را به میزان 10 تا 39 درصد، با اس تفاده از پارامترهای مقاومت برشی و وضعیت هندسی به دست آمده از تحلیل برگشتی، افزایش دهد . اگرچه یک خاکریز پنجه ای ممکن است برای تأمین ضریب اطمینان رضایت بخش بر روی یک سطح لغزشی موجود طراحی گردد، اما کنترل تمام سطوح احتمالی گسیختگی دیگر نیز حائز اهمیت است و با ید در نظر گرفته شود . چرا که احتمال دارد، پس از ساخت خاکریز، سطوح گسیختگی در بالا یا زیر خاکریز حالت بحرانی پیدا کنند..

4-1 مسائل طراحی و کاربردی روش های اصلاح هندسی
علیرغم مزایایی که برای روشهای اصلاح هندسی در بخش های گذشته عنوان شد، نکاتی در به کارگیری این روش ها و طراحی آن باید مد نظر واقع شود، که در این بخش مطرح گردید هاند.
  - لغزش های انتقالی با طول زیاد که پنجه و تاج مشخصی ندارند.
  - مواقعی که در وضعیت هندسی شیب به وسیله محدودی تهای مهندسی تعیین م یشود.
  - مواقعی که منطقه ناپایدار پیچیده است و تغییر در توپوگرافی برای پایدارسازی یک بخش می تواند به ناپایداری بخش دیگر بیانجامد.
میزان موفقت خاکبرداری یا خاکریزی در پایدارسازی زمین لغزش ها به شرایط زمین و سرعت ساخت آنها بستگی دارد این مس ئله به تغییرات ضریب اطمینان با گذشت زمان در اثر زهکشی و تحکیم بستگی دارد . در مورد خاکریزها مقدار ضریب اطمینان حاصله در کوتاه مدت کمتر از دراز مدت است و در مورد رو ش های باربرداری بالعکس ضریب اطمینان در دراز مدت کمتر از کوتاه مدت م یباشد، بنابر این در هر دو مورد بهتر است هم شرایط کوتاه مدت و هم شرایط دراز مدت بررسی گردد. 

2- روش زهکشی
1 مقدمه -2
تاریخچه اولیه استفاده از روش های زهکشی مشخص نیست ولی هردوت مورخ یونانی به شبک ه های زهکشی که در دو هزار سال پیش در دره نیل وجود داشته اشاره کرده است . بدیهی است که زه شکی در ابتدای امر فقط زهکشی سطحی بوده ولی بعدًا در اثر احداث جاده ها و معابری که اهمیت نظامی داشته است، زهکشی زیرزمینی نیز متداول شده است . زهکشی به منظور اصلاح اراضی نیز احتما ً لا از دوران تمدن یونانی آغاز شده است. از قرن دهم میلادی به بعد زهکشی مناطق باتلاقی و مردابی در اروپا توسعه یافت و در اکثر موارد، زهکشی از طریق آنها صورت می گرفته است و پمپ هایی که با استفاده از انرژی باد کار می کردند آب منطقه پست را به مناطق مرتفع تر تخلیه می نموده اند. استفاده از لوله های سفالی از سال 1880 آغاز شده است. امروزه در امر مهندسی، در بسیاری موارد که ساختمان های بزرگ در مناطق مرطوب و زه دار اجرا می کردند، برای خشک نگه داشتن زمین و پایین بودن سطح آب زیرزمینی به منظور اجرای آسان شالوده این ساختمان ها از عملیات خاص زهکشی استفاده می گردد. کاربرد خاص روش های مختلف زهکشی و پایین بودن سطح آب زیرزمینی در توده های اشباع خاک، نظیر بدنه زمین لغزش هایی که آب عامل اصلی حرکت آنهاست، بحث نسبتًا جدیدی است که موضوع این نوشتار را به خود اختصاص داده است.
ترزاقی در سال 1967 زهکشی دامنه های طبیعی را مورد بررسی قرار داد، سپس اسکاتلند یها استفاده از ترانشه های سطحی برای پایداری شیب ها را مطرح کردند . در دهة 1980 عمدتًا تثبیت ناپایداری شیب ها پیرامون شیب شیروانی های غیرطبیعی نظیر دامنه سدهای خاکی متمرکز شده بود و به طور پراکنده افرادی روی تثبیت با استفاده از سیفون در دامن ه های (J.C.Gress) دامنه های طبیعی کار را دنبال می کردند، تا اینکه فرانسوی ها طبیعی عمل زهکش انجام داده و سطح آب زیرزمینی را در دامنه پایین برده و روشی را برای تثبیت و کنترل حرکات دامن های مطرح کردند. 

2-2 اقسام زهکش ها و اصول روش های زهکشی 
زهکشی بدنه تود ه های لغزنده فقط به منظور خارج ساختن آب اضافی از توده خاک است در صورتی که زهشکی با مقاصد کشاورزی علاوه بر خارج نمودن آب اضافی خاک، شستشو و اصلاح خاک از نظر شوری و قلیائیت نیز مورد توجه قرار م یگیرد. 
به طور کلی زهکشی خاک از دو طریق امکان پذیر است اول زهکشی سطحی و دیگری زهکشی زیر سطح ی (عمقی)
الف- زهکشی سطحی
این نوع زهکشی عبارت از انتقال آب اضافی از سطوح خاک است . این آب در اثر بارندگی یا آبیاری در سطح خاک جمع می شوند و چون با سرعت لازم در خاک نفوذ نم ی کند، در اراضی مسطح کافی است که آب را به نحوی از زمین خارج ساخت ولی در اراضی شیب دار موضوع فنی تر و پیچید هتر می گردد. به طور کلی برای شبکه بندی زهکشی می توان از دو نوع سیستم استفاده کرد : یکی سیستم منفرد که در آن هر یک از زهک شهای لوله ای آب خود را به نحو روباز و یا در مواردی به چاه تخلیه می کند و دیگری سیستم مجتمع که در آن خطوط جانبی یا فرعی زهکشی آن را به لول ههای جم عآوری کننده بزرگتری انتقال داده و از آنجا به نهر زهکشی هدایت م یگردد.
ب- زهکشی زیرزمینی
زهکشی اکثر خاکها از طریق زهکش های باز که به صورت انهار در خاک حفر می شوند و یا زهکش های سفالی و لوله های مشبک و دارای شیار که در زیر خ اک کار گذاشته شود صورت می گیرد. انتخاب این دو سیستم بستگی به عوامل متعددی دارد که باید دقیقًا مورد توجه و بررسی قرار گیرند . به طور کلی زهکش های زیرزمینی چون موانع سطحی در سطح زمین به وجود نمی آورند و زمین می تواند به منظور کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد، بیشتر مورد توجه قرار گرفته و توصیه م ی گردند و اغلب ترکیبی از هر دو نوع زهکشی نیز به کار می رود.

3-2 روش های زهکشی در عمل 
1-3-2  زهکشی سطحی
آب سطحی به منظور جلوگیری از نفوذ آب باران، چشمه یا مانداب ها به توده لغزنده، زهکشی می گردد . وقتی حرکت تو ده لغزنده به بارندگی های کوتاه مدت بستگی دارد، آب های سطحی باید به فوریت زهکشی شوند . 
زهکشی سطحی شامل دو بخش کنترل نفوذ آب به توده خاک و همچنین خروج آب از توده خاک از طریق احداث کانال های زهکشی می گردد.
2-3-2 کنترل نفوذ آب های سطحی
یکی از راههای کنترل و کاهش نفوذ آب سطحی به توده خاک پر کردن ترک های موجود در سطح زمین است. بسیاری از ترک ها و گودال ها در اثر حرکت زمین لغزش در توده لغزنده به وجود م ی آیند و آب سطحی به آسانی در توده لغزنده نفوذ می کند. در اقدامات اولیه چنین رخنه هایی بایستی توسط خاک رس یا سیم ان و غیره پر گردند. 
3-3-2  پوشش انهار طبیعی
در بسیاری موارد آب کانال های آبیاری و یا استخرها به علت عدم پوشش مناسب کف آنها به توده خاک نفوذ می کنند که در چنین مواقعی پوشش دادن کف این نوع تأسیسات آبیاری باعث کاهش نفوذ آب به توده لغزنده و در نتیجه پایداری آن خواهد گردید.
4-3-2 کانال زهکشی سطحی
کانال های زهکشی به منظور جمع آوری آب باران و هدایت آنها به خارج از توده لغزنده احداث م ی گردند . برای طراحی شبکه کانال های زهکشی در توده لغزنده باید بررس ی های دقیق از منطقه توپوگرافی زمین لغزش یابد به عمل آید و نقشه توپوگرافی با مقیاس مناسب از محدوده زمین لغزش تهیه گردد. دو نوع سیستم زهکش در شبکه بندی زهکشی می توان تشخیص داد : یکی سیستم منفرد که در آن هر یک از زهکش های لوله ای آب خود را به نهر روباز و یا در مواردی به چاه تخلیه می کند و دیگری سیستم مجتمع که در آن خطوط جانبی یا فرعی زهکشی آن را به لوله های جمع آوری کننده بزرگتری انتقال داده از آنجا به نهر زهکشی هدایت می گردد. در شکل زیر انواع شبک ههای زهکشی نشان داده شده است.

4-2 زهکشی آ بهای زیرزمینی
آب زیرزمینی نزدیک به سطح زمین لغزش، به وسیله باز کردن فضایی به محل جمع آوری زه آب و انحراف آب زهکش می شود. زهکشی آب زیرزمینی به دو دسته زهکش آبهای زیرزمینی کم عمق و عمیق طبقه بندی می گردد. 
1-4-2  زهکشی آبهای زیرزمینی کم عمق
آبهای کم عمق معمو ً لا در عمق تا 5 متری زیر سطحی قرار د ارند و سرعت جریان آنها معمو ً لا خیلی کم است. این نوع آبها اغلب از نفوذ آب باران، تشکیل می شوند. این نوع آب زیرزمینی که اصطلاحًا آب زیرزمینی سطحی نامیده می شود، معمو ً لا زمین لغزش های کم عمق و یا پاشنه زمین لغز ش های بزرگ مقیاس را تحت تأثیر قرار می دهد.
1-1-4-2 معابر آب روباز و پوشیده
این روش ها به دو دسته مجاری و یا معابر آب زیر حوزه (فرعی ) و مجاری اصلی زهکشی تقسیم می گردند.
الف- معابر آب زیر حوزه (فرعی)
این معابر به منظور جمع آوری آب زیرسطحی در مجاورت یکدیگر ساخته می شوند. ساختار این سازه ها در شکل (2-2) نشان داده شده است.

ب- معابر و مجاری زهکشی زیرزمینی
این نوع معابر به منظور انحراف آب جم ع آوری شده به کانال زهکشی احداث م یگردد. این معابر با استفاده از لوله های بتنی نفوذپذیر و امثال آن ساخته می شود. این معابر ا ز طریق کانال های جانبی یا جعبه جمع آوری کننده به کانال اصلی زهکشی متصل م یگردد (شکل 2-3-الف )

اگر آب زیرسطحی در عمق 3 تا 5 متری قرار داشته باشد . ضروری است ک ه یک معبر با پوشش بزرگ مقیاس مورد استفاده قرار گیرد . در نتیجه، حجم قابل ملاحظ ه ای از خاک باید برداشت و جابجا گردد. یک معبر آب بزرگ مقیاس نه فقط برای انحراف آب زیر سطحی در توده لغزنده خاک، بلکه برای جلوگیری از ورود آب زیرسطحی به
منطقه لغزشی به اجرا درمی آید. لذا این نوع معابر در قسمت بالای توده لغزنده اجرا می گردند . شکل ( 4-2 ) چگونگی اجرای این معبر آب را در یک توده لغزش نشان می دهد.

2-1-4-2  زهکشی از طریق حفاری افقی 
از طریق حفاری افقی به طول 50-30 متر می توان آب های زیرسطحی عمیق تر از 3 متر را زهکشی نمود.
 در این روش تونل های حفاری با قطر 6-5 سانتیمتر با زاویه 15-10 درجه به سمت بالا دست حفاری نموده وبدین طریق آب توده لغزنده را زهکشی م ینماید (شکل 5-2)

2-4-2 زهکش های آ ب های زیرزمینی عمیق
وجود آب های زیرزمینی عمیق به بارندگی های طولانی مدت یا ذوب برف مربوط می شود و می تواند به وقوع زمین لغزش منجر گردد . دو نوع آب زیرزمینی عمیق که
روی سطح سنگ کف جریان پیدا می کند و یا در ناحیه د رز و شکا ف ها و گس لهای سنگ مادر به جریان م یافتد وجود دارد. آب زیرزمینی عمیق معمو ً لا سرعت بیشتری نسبت به آب های زیرزمینی کم عمق دارد و سرعت این نوع آب ها بین 10 تا 1000 متر در روز متغیر است. روشهای زیر برای زهکشی آبهای زیرزمینی عمیق بکار م یروند.
1-2-4-2 حفر تونل های جانبی
حفاری های جانبی طویل به دلیل اجرای ساده و قیمت ارزان آن نسبت به سایر روش های کنترل و حفاظت در مناطق پهناور مورد استفاده قرار می گیرد. این روش هنگامی که آب زیرزمینی به طور وسیعی گسترده باشد بیشتر موثر واقع می شود. 
گمانه یا تونل حفا ری معمو ً لا با 10 درجه شیب به سمت بالا دست و با قطری حدود 100-56 میلیمتر حفر - گمانه یا تونل حفا ری معمو ً لا با 10 درجه شیب به سمت بالا دست و با قطری حدود 100
می گردد و طول این حفاری بین 30 تا 50 متر می باشد. حفاری به صورتی است که از سطح زمین با مشخصات ذکر شده است به سمت لایه آب دار انجام می پذیرد. حفاری باید 10 تا 5 متر از سطح لغزنده طولانی تر باشد . لوله جداره به همراه (Strainers) باید به داخل تونل حفر شده فرستاده شود . موقعیت گمانه های حفاری در شکل (2-5) نشان داده شده است. 
2-2-4-2  چاه های زهکشی
وقتی که مقیاس زمین لغزش بزرگ باشد یا شیب دامنه ملایم باشد، دسترسی به لایه آبدار از ط ریق تونل جانبی مشکل می شود. در چنین مواقعی خیلی موثرتر خواهد بود اگر از چاه های زهکشی در ناحیه بالا دست دامنه استفاده نمود . آب زیرزمینی از طریق تعدادی چاه های اکتشافی جمع آوری شده و زهکشی می گردد. چاه ها 3 تا 5 متر قطر داشته و دارای اعماقی بین 10 تا 30 متر می باشند. جدار داخلی چاه با ور قهای فلزی محافظت می شود .
پلان و مقطع چاه زهکشی در شکل (2-6) نشان داده شده است. 

3-2-4-2 زهکشی از طریق قنات
قنات یکی از سیستم های استخراج آب زیرزمینی به شمار می رود. ایرانیان مبتکر استخراج آب از طریق حفر قنات بوده اند و همواره این فن را در مناطق مختلف کشور به خصوص در ایران مرک زی به کار برد ه اند و اکنون نیز بسیاری از قنات های این مناطق دایر و در حال بهره برداری می باشند . از آنجا که یکی از رو ش های زهکشی آب های زیرزمینی حفر تونل های جانبی می باشد و سیستم قنات از نظر عملکرد به این روش زهکشی نزدیکتر است با توجه به دانش و فن شناخته ش ده و آسان حفر قنات می توان از این روش در زهکشی آب زیرزمینی در تود ههای لغزنده بهره گرفت.

در حفر صحیح قنات باید فواصل چا ههای تهویه و مادر چاه و همچنین اصول ایمنی را کام ً لا در نظر گرفت. برای جلوگیری از ریزش احتمالی ک وره قنات، از کول های بتنی استفاده می کنند. آب زیرزمینی از حد فاصل قطعات کول به درون کوره قنات وارد شده و به سمت دهانه آن روان می گردد. برای زهکشی بهتر توده لغزنده که اشباع از آب گردیده م یتوان شاخه های فرعی قنات را نیز حفر نمود.
5-2 نتیجه گیری
با توجه به این که در بسیاری از زمین لغزش ها، آب نقش عمده ای در حرکت ایجاد می کند، بدیهی است برنامه ریزی برای جلوگیری از ورود آب به مناطق حساس و یا خارج نمودن آب اضافی توده لغزنده می تواند اثر این عامل کنترل کننده را کاهش داده و باعث خفیف شدن و یا تثبیت حرکات توده ای لغزنده گردد . تجاربی که در گوشه و کنار دنیا برای کنترل زمین لغزش هایی که عامل اصلی آنها افزایش آب توده خاک است، نشان می دهد که کاربرد روش های مختلف زهکشی اعم از تخلیه سیفونی، پمپاژهای متوالی در دامنه می تواند در کنترل حرکات توده ای دامنه موثر واقع افتد . بخصوص اگر سطح آب زیرزمینی تا زیر سطح لغزش، پایین برده شود، تثبیت زمین لغزش تحقق پیدا خواهد کرد . پیچیدگی طبیعت و شرایط وقوع زمین لغزش ایجاب می کند که در کنار روش های زهکشی از سایر روش های متداول تثبیت نیز استفاده به عمل آید . بکارگیری چنین روش هایی نظیر انجماد زمین و Soil nailing و … به همراه روش های زهکشی نتایج رضایت بخشی را به دنبال داشته است.
از میان روش های زهکشی، روش زهکشی افقی و یا زهکشی به شیوه قنات به نظر اقتصاد ی تر می آیند و اجرای آنها نیاز به تکنولوژی بالایی ندارد و از طرفی سیستم زهکشی در این شرایط، پیوسته عمل می نماید و نگهداری آن به مراتب ساد هتر و کم هزین هتر خواهد بود. 

 

 3  پایدارسازی با تکنیک های بیومهندسی 

1-3 مقدمه
استفاده از شیوه های بیولوژیکی جهت پایدارسازی شیب های ناپایدار، گرچه دیرتر از روشهای ساختمانی مطرح گردیده اند، اما امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفت هاند.
پوشش گیاهی ضمن اینکه به تنهایی به عنوان یک روش پایدارسازی بکار برده می شوند، می توانند جهت طولانی نمودن عمر مفید سایر سازه های فنی مطرح گردند . همچنین می توان پوشش گیاهی بومی در محل طرح، عمر پروژه را طولانی و حتی دائمی نمود . روشهای ب یومهندسی اگرچه ممکن است از نظر تاثیر جنبه حفاظتی، پایدارسازی و منظرسازی نسبت به سازه های مکانیکی زمان طولانی تری را بخود اختصاص دهند، اما غالبًا ارزانتر و بادوام تر می باشند و می توانند بصورت تلفیقی در کنار سایر روشهای پایدارسازی و یا به صورت مجزا بکار رو ند. در این مبحث ضمن اشاره کلی به نقش پوشش گیاهی در پایداری دامنه، شیوه های بیومهندسی بطور خاص مورد بررسی قرار م یگیرد. 
2-3 اثرات مثبت و منفی پوشش گیاهی در پایدارسازی دامن هها 
1-2-3 اثرات مثبت
گرینوی 1 در مورد اثرات هیدرومکانیکی پوشش گیاهی که به پایدا ری دامنه مربوط م یگردد نکات جالبی را ارائه می دهد. وی هر دو جنبه مثبت و منفی را مورد بررسی قرار داده است.
اثرات مثبت پوشش گیاهی عبارتند از:
مسلح نمودن خاک : ریشه ها از نظر مکانیکی از طریق تبدیل تنش برشی در خاک به مقاومت کششی در ریشه ها خاک را مسلح می کنند.
کاهش رطوبت خاک : تبخیر و تعرق توسط ریشه و گیرش بارش توسط شاخ و برگ درختان می تواند موجب کاهش فشار آب منفذی گردد. ایجاد شمع مهار : ساقه ها می توانند به صورت مهار شمع یا پایه های قوسی عمل نمایند و با نیروهای برشی دامنه مقابله نمایند.
بارگذاری: وزن پوشش گیاهی د ر مواردی خاص می تواند از طریق افزایش تنش عمودی بر سطح گسیختگی پایداری را افزایش دهند.
مشهوترین اثر پوشش درختی در افزایش پایداری، مسلح نمودن خاک توسط ریشه م یباشد. مطالعات آزمایشگاهی در مورد نقش حفاظتی الیاف ریشه نشان می دهد که مقدار کمی از الیاف مقاومت برش ی را به مقدار قابل توجهی افزایش می دهد. راندو وتسوروتا 2 به وسیله آزمایش های برشی قطعات خا کهای حاوی ریش ه های زنده، تأثیر مستقیم ریشه را بر مقاومت برشی خاک اثبات کرده اند. نتایج نشان داد که افزایش مقاومت مستقیمًا با تراکم ریشه ها متناسب است.
منبیون 1 به وسیل ه آزمای شهای برشی آزمایشگاهی بر روی نمون ههای سیستم ریش ههای زنده، اثر ریش هها را بر مقاومت خاک مطالعه نمود . او نشان داد که مقاومت حداکثر و مقاومت باقیمانده در اثر وجود ریشه ها به ترتیب تدریجًا دو و چهار برابر افزایش می یابد. 
2-2-3  اثرات منفی
مهمترین تأثیر منفی پوشش درختی بر پایداری دامنه به وزن ظاهری درختان و خطر واژگونی یا ریشه کنی آنها در بادها و جریانات شدید مربوط می گردد. چنانچه توده ریشه ای حجیم از زمین کنده شود، بسته به موقعیت درخت نسبت به دامنه می تواند پایداری نهایی را کاهش دهد . این موضوع برای درختان بزرگی که بر خاکریزهای
نسبتًا کوچک رشد م یکنند بحران یتر می باشد.
با توجه به وزن ظاهری، دامنه های خاکریز معمو ً لا به آن اندازه کم عمق هستند که بخش مهمی از وزن اضافی به صورت عمود بر سطح گسیختگی عمل م یکنند تا موازی و در هر حال پایداری را افزایش م یدهند.
روش جالب جهت کاهش اثرات منفی پوشش گیاهی عمل شاخه زدایی است . شاخه زدایی نوعی هرس یا شاخه زنی است که تولید درختان جدید را از کنده های درختان قدیمی موجب می گردد . در این روش سیستم ریشه ای دست نخورده باقی می ماند در حالی که چندین ساقة کوچک نزدیک قسمت قطع شده ایجاد می گردد. عمل شاخه زدایی دو اثر منفی بارگذاری و تأثیر باد را کاهش داده در حالی که اثرات مثبت را هم حفظ می کنند.

3-3 نکات مهم جهت اجرای پروژه های بیومهندسی
برخی از نتایج مورد انتظار از رو شهای بیولوژیکی عبارتند از:
  - کاهش فرسایش سطحی ناشی از آ بهای جاری
  - تثبت خاکهای تحت الارضی به وسیله سیستم ریش های
  - اصلاح شرایط هیدرولوژیکی مناطق لغزشی همچون کاهش آب زیرزمینی
  - ویژگی های زهکشی قبل و بعد از انجام پروژه جهت انتخاب نوع گونه مهم می باشد.
  - ساختمان و حاصلخیزی خاک : اساسًا جهت تعیین روش کاشت و پرورش گیاه، اطلاعاتی در مورد ساختار و حاصلخیزی خاک لازم م یباشد..
جهت نیل به اهداف مذکور در موفقیت پروژه های بیومهندسی نکات ویژه ای می بایست مورد توجه قرار گیرند .
عواملی چون تعیین نقش های پ وشش گیاهی، ویژگی های محلی، انتخاب گونه مناسب و مدیریت پروژه، عواملی هستند که در یک برنامه ایجاد پوشش گیاهی بر دامنه باید مورد بررسی قرار گیرند.
1-3-3 نقش های پوشش گیاهی
نقش مورد انتظار از پوشش گیاهی، انتخاب گونه و مدیریت بعدی آن را متأثر می سازد. تعیین نوع پوشش گیاهی و نقش آن بسیار اهمیت دارد، زیرا تعیین نوع گونه، هزینه های آماده سازی زمین استقرار و نوع مدیریت به نقش مورد نظر بستگی دارد . به عنوان مثال نقش علف های چمنی برای پایداری سطحی به بیش از یک فصل رشد برای اجراء و اعمال مدیریت دراز مدت نیاز دارد.

3-3 روش های کشت
برای آن که صریحًا به نتایج مطلوب پوشش گیاهی برسیم لازم است رو ش های کشت مناسبی انتخاب گردد. روش هایی نظیر استفاده از کشت نباتات پوششی، درختان و درختچه ها، حاصلخیز نمودن خاک و استفاده از مواد مغذی برای گونه های مناسب یا جوامع گیاهی ویژه تمامًا همین هدف را دنبال م ی کنند. سریع الوصول ترین روش ها روش انتقال خاک های حاوی ریشه و گیاه و یا گیاهان منفرد به محل مورد نظر م ی باشد . در این روش بذرپاشی که مهمترین مرحله رشد گیاه است وجود ندارد . هزینه و نیروی کار زیاد از معایب این روش می باشد .
روش مزبور به مکان های بسیار باارزش حفاظتی طبیعی، چشم اندازهای مهم با جایی که درختان و درختچ ه ها بیشتر برای کاربردهای بیومهندسی استفاده م یشوند محدود می گردد. 
3-3-3  مدیریت و رفتارسنجی
هدف از مدیریت او ً لا حصول اطمینان از نقش مورد انتظار پوشش گیاهی و نیز حفاظت از آن می باشد . همان گونه که اشاره گردید زمان استقرار بسته به نوع گیاه متفاوت م یباشد. یکی از علل شکست برنام ههای ایجاد پوشش گیاهی عدم شناخت نیازهای مدیریتی برای پوشش های گیاهی خاص و فقدان راهنما و دستورالعمل جهت اعمال مدیریت می باشد.
به علت تنوع زیاد، رشد گیاه از محلی به محل دیگر و از سالی به سال دیگر، تعیین شاخ صها یا آستان ههای اجرایی که موجب اعمال مدیریت می گردد لازم می باشد. مث ً لا قطع روزمره گل های وحشی موجب افزایش رشد علف ها می گردد و یا چنانچه فوری ها قبل از اینکه گل دهد قطع شوند م یتوانند به گ لهای وحشی خسارتی جدی وارد سازد.
برنامه های ساده رفتارسنجی جهت تعیین آستانه های اجرایی می توانند اطمینان دهند که مدیریت تنها زمانی که ضروری است اعمال می شود و م یتواند در بسیاری مواقع موجب صرف هجویی اقتصادی گردد.
4-3 انتخاب نوع پوشش گیاهی
انواع مشخصی از گیاهان بهتر از انواع دیگر وظایف بیومهندسی را ایفا می کنند. وظایف مورد نظر عبارتند از: مسلح نمودن خاک، جذب و انتقال آب، حفظ سطح در مقابل تردد و نیروهای فعال آب و باد، حفاظت کناره و آبراهه ها و ایجاد سایه یا حفاظ . در جدول زیر وظایف مورد نظر همراه با کمیت های مورد نظر جهت ایفای وظایف مزبور و ملاحظات مهم در مورد هر یک ارائه گردیده است.
پوشش درخ تی با ریشه های عمیق و قوی، حفاظ مکانیکی بهتری فراهم نموده، نقش مهار و شمع را بهتر ایفا می کند. به همین دلیل گیاهان درختی برای پایداری توده ها بهتر می باشند. از طرف دیگر پوشش علف و بوت ه ای نزدیک سطح زمین رشد کرده و یک پوشش متراکم و محکم سطحی ایجاد می کنند ک ه برای مقابله با فرسایش سطحی مناسب می باشد. بوته ها در مقایسه با درختان دارای ریش ه های عمیق نم یباشند و نم یتوان انتظار داشت همچون درختان به صورت شم عهای مقاوم عمل کنند.

5-3  نقش ریشه ها در پایداری دامنه
ریشه ها از نظر نفوذ به دو نوع ریشه های سطحی و عمیق تقسیم بندی می شوند که با توجه به عمق لغزش نسبت به انتخاب گیاه مناسب باید اقدام نمود . در این نوع تقسیم بندی معمو ً لا ریشه های سطحی به صورت افقی رشد نموده و از 30 سانتیمتری سطح زمین تا عمق دو متری را شامل می شود ولی ریشه های عمقی به صورت عمودی بوده و نفو ذ آن از 20 متری تا 30 متری و حتی بیشتر ادامه م ییابد. برای این که ریشه ها تأثیر قابل توجه بر جای گذارند می بایست از میان سطح گسیختگی عبور نمایند . تأثیر مسلح بودن خاک و مقاوم کردن آن توسط ریشه برای اشکال مختلف در شیب ها در جدول بعد ارائه شده است . مؤثرترین ن قش حفاظتی ریشه ها زمانی اعمال می گردد که ریشه از میان پوشش خاک به درون درزه ها و خرد شدگی های سنگ بستر زیرین نفوذ کنند و یا زمانی که ریشه ها به درون خاک برجا یا منطقه انتقالی (میانی) که مقاومت برشی و تراکمی با عمق افزایش می یابد نفوذ کنند.

4 روشهای پایدارسازی مکانیکی
1-4 مقدمه
روشهای پایدارسازی مکانیکی با هدف افزایش نیروهای مقاوم در برابر لغزش در یک شیب انجام می شوند. این روشها از نظر عملکرد به دو دسته زیر قابل دست هبندی می باشند:
الف- روشهایی که باعث اعمال نیروهای مقاوم در پنجه توده لغزش می شوند.
ب- طرحهایی که مقاومت داخلی توده لغزشی را افزایش می دهند.
از میان روشهای مورد بررسی در این بخش طرح دیوار حائل، سپری، پرده دیافراگم و مسلح کردن خاک جزء همان دسته ای هستند که در واقع یک نیروی مقاوم در پنجه لغز ش ایجاد می نمایند و روش تزریق شیمیائی و بهسازی خاک در دسته ای قرار م یگیرد که باعث افزایش مقاومت مصالح توده لغزنده م یشوند. 
2-4  دیوارهای حائل
1-2-4 دیوارهای حائل وزنی
دیوارهای حائل وزنی جهت مقابله با نیروهای وارده از طرف خاک به وزن خود اتکا م ی کنند و از جمله کاربردهای آنها حفاظت سطوح شیبدار، خاکریزها، جدار پلها و تراس بندیها می باشد. انتخاب نوع دیوار بستگی به عواملی نظیر موجود بودن مصالح، دسترسی به پیمانکار متخصص، عمر لازم، شرایط بارگذاری، سرعت و سهولت ساختمان، مطابقت با تغییرات زمین، بلندی و هزینه دارد.
در طراحی دیوار، برای طرح باید پارامترهای پایة خاک یعنی وزن مخصوص، زاویة اصطکاک و چسبندگ هم برای خاکریز پشت دیوار و هم برای خاک زیر پایه معلوم باشد . از پارامترهای مربوط به خاکریز پشت، طراح، فشار جانبی و از پارامترهای مربوط به خاک زیر پایه، طراح، ظرفیت باربری مجاز خاک را برای تحمل فشار زیر پایه به دست می آورد.
در طراحی دیوار حائل دو مرحله وجود دارد . اول با معلوم شدن فشار جانبی، پایداری کل سازه کنترل می شود. کنترل های پایداری شامل کنترل در مقابل واژگونی، لغزش، ظرفیت باربری خاک زیر شالوده، مسئله نشست و ک نترل پایداری کلی می باشد. بنابر این ابعاد اولیه برای دیوار حدس زده م یشود و با انجام کنتر ل های پایداری، این ابعاد باید آن قدر تغییر یابند تا شرایط مناسب حاصل گردد.
در مرحلة دوم طراحی سازه ای اجرای مختلف دیوار در مقابل نیروهای وارده انجام می شود . نتیجه ای ن مرحله تعیین ضخامت دقیق دیوار و مقادیر میلگردها و … می باشد.
حفاری زیر شالوده دیوار باید تا رسیدن به خاک محکم طبیعی و تا زیر خط یخبندان انجام گیرد . در اقلیم های معتدل برای جلوگیری از خطر تورم ناشی از یخبندان معمو ً لا این عمق در حدود یک متر در نظر گرفته می شود. جهت طرح دقیق مخلوط بتن دیوارهای حائل به منابع مقتضی مراجعه شود. در جائی که دیوار در معرض دید عمومی قرار م یگیرد بهتر است در قال ببندی آنها دقت کافی به عمل آید.
به علت بارندگی و جریان آب های سطحی، مصالح خاکریز پشت دیوار حائل ممکن است به حال اشباع درآیند. اشباع خاک باعث افزایش فشار و در نهایت ناپایداری دیوار می شود . به همین علت باید با استفاده از سوارخ های زهکشی در دیوار و یا لول ههای سوراخدار، شرایط مناسبی برای زهکشی پشت دیوار به وجود آورد  شکل (1-4 )

در صورت استفاده از سوراخ زهکش در دیوار، قطر آن نباید کمتر از 10 سانتیمتر شود و فواصل آنها نیز باید مناسب باشد . همیشه این امکان وجود دارد که ریزدانه های خاک شسته شده و به سمت سوراخ زهکش و یا لوله سوراخدار روان شده و باعث گرفته شدن آنها گردند . برای جلوگیری از این پدیده در پشت سوراخ های زهکش و در اطراف لول ههای سوراخدار باید مصالح فیلتر تعبیه گردد. 
2-2-4  کنترل های پایداری دیوارهای حایل 
برای کنترل پایداری دیوارهای حایل، انجام گا مهای زیر ضروری است.
  1. کنترل در مقابل واژگونی در حول پنجه
  2. کنترل در مقابل لغزش در امتداد و پایه 
  3. کنترل برای باربری پایه
  4. کنترل برای نشست
  5. کنترل برای پایداری کلی
1-2-2-4 کنترل برای واژگونی 
درشکل (4-2)  نیروهای وارد بر یک دیوار حایل طر های و دیوار حایل وزنی با فرض فشار محرک رانکین موثر بر سطح قائم مار بر انتهای پاشنة دیوار نشان داده شده است.

3-2-24 کنترل برای نشست
هنگامی که پی دیوار حایل روی خاک دانه ای قرار گیرد، بیشترین نشست تا اتمام ساخت دیوار و پر کردن خاکریز پشت دیوار صورت می گیرد. وقتی که خاک چسبنده در زیر پی باشد، نشست تحکیم تا مدتی بعد از اتمام ساخت دیوار ادامه خواهد یافت . چنانچه برآیند عکس العمل زیر پی، نزدیک به وسط پی باشد، شاهد نشست یکنواخت و کاهش در چرخش (tilting) دیوار خواهیم بود . شدت فشار خاک در پنجه، به هنگامی که خارج ازمرکزی نیروی برآیند در فاصله B/6  (  ب عرض دیوار می باشد)پی دیوار روی سنگ قرا گیرد توجه به دو نکته ضروری است . نخست می بایست چرخش کافی پی و دیوار را داشته باشیم تا فشار حالت محرک پدید آید . این موضوع با قرار دادن یک لایه خاک به ضخامت 150-300 میلیمتر در زیر پی انجام می گیرد. و یا دیو ار باید با انعطاف پذیری کافی ساخته شود تا بتواند با فشار خاک تغییر شکل مناسب دهد . دومین نکته اجتناب از ایجاد فشار بالا در پنجه می باشد که ممکن است به شکستن قسمت پنجه منجر شود . این مسئله با متناسب نمودن پی به منظور قرارگیری نیروی برآیند در نزدیکی مرکز پی انجام می گردد.
نشستهای متفاوت در امتداد طول دیوار در صورت وجود ظرفیت های باربری متفاوت به وقوع خواهد پیوست و ممکن است ترک های عمودی در دیوار ظاهر شود . در این صورت استفاده از خاک مناسب، تراکم خاک، تثبیت خاک و افزایش عرض پی راه حل های مناسبی برای حل این مسئله هستند. موقعی که نشس ت های محاسبه شده (نشست الاستیک و نشست تحکیم) بزرگ باشند، استفاده از شمع ضروری است.

4-2-2-4 کنترل برای گسیختگی برش سطحی
در حالت کلی ضریب اطمینان در مقابل لغزش افقی کمتر از ضریب اطمینان در مقابل گسیختگی برشی 1 باشد گسیختگی برشی سطحی در زیر / سطحی است . بنابر این اگر ضر یب اطمینان در مقابل لغزش بزرگتر از 5 پایه به وجود نخواهد آمد. 
1-4-2-2-4 کنترل برای گسیختگی برشی عمیق
چنانچه در عمقی در حدود 5/1 برابر ارتفاع دیوار حائل، یک لایة ضعیف خاک وجود داشته باشد،گسیختگی برشی عمیق می تواند در امتداد سطح لغزش استوان های ABC آید .شکل(4-5)

در چنین حالاتی برای پیدا کردن سطح لغزش بحرانی - آزمون و بررسی های متعددی با انتخاب مراکز گوناگون نظیرo شکل ( 4-9)انجام شود . سطح گسیختگی که به ازای آن حداقل ضریب ایمنی به وجود می آید،سطح لغزش بحرانی نامیده می شود.
3-2-4  دیوارهای حایل با مصالح بنایی
این نوع دیوار وزنی بوده و عمدتًا از سنگ ساخته می شود شکل (4-6) 

باعرض سلام خدمت دوست عزیزمان آقای احمدی ،با توجه به اینکه از ما خواستید تا در مورد تاثیر آبهای زیر سطحی در لغزش ها چرخشی برایتان بنویسیم.این مطلب را به شما دوست عزیز تقدیم می کنیم.

با توجه به وقوع پدیده زمین لغزش در منطقه فرحزاد تهران و جهت آشنایی علاقه مندان با این پدیده و علل رخداد و شیوه های کنترل آن در این یادداشت به بررسی زمین لغزش و مخاطرات آن می پردازم.و همچنین لینکهای مفیدی را در این خصوص معرفی میکنم.

زمین لغزش (LandSlide) و ریزشهای سنگی نمونه هایی از حرکات توده ای زمین میباشند و اصطلاحی عمومی برای حرکت رو به پایین واحدهای سنگی و رسوبی تحت تاثیر نیروی گرانشی است .این فرایند بر روی زمین های شیب دار عمل کرده و ممکن است باعث تخریب منازل و تاسیسات ، مسدود گشتن مسیر جاده ها و رودها و.. شود و در بعضی مواقع که حجم عملکرد آن عظیم باشد باعث ایجاد دریاچه هایی نیز میگردد.نمونه ای از آن را اینجانب در مسیر جاده هراز دیدم.(فکر کنم نامش دریاچه تار بود) برخلاف پدیده خزش در زمین لغزه ها ، یک یا چند سطح شکستگی مجزا وجود دارد .سرعت زمین لغزشها نوعا در حدود یک متر در روز و در موارد خاص از زمین لغزشی که دارای هوای حبس شده اند و در اثر زلزله بوجود آمده اند تا سیصد کیلومتر در ساعت میرسد .از عواملی که باعث ایجاد و فعال شدن این پدیده میگردند میتوان به وجود فرسایش شدید در مسیر رودها و آبراهه ها ، شیب زیاد واحدهای رسوبی و سنگی و عدم اتصال محکم بین واحدها و سنگ بستر ، بارندگی شدید و افزایش آب بین منفذی در رسوبات آبرفتی و ... میباشد.همچنین در اثر فعالیتهای انسانی مانند خاکبرداری و ایجاد راهها ، بارگذاری ناشی از ساخت و ساز روی زمین های شیب دار و مستعد ، قطع درختان و پوشش گیاهی منطقه، ورود آب ناشی از چاههای فاضلاب ، استخرها وآبیاری چمنزارها و ... میتواند باعث فعال شدن و تسریع این پدیده شود.بسیاری از زمین لغزشها همچون زمین لغزش گراس ونتر در وایومینگ منشاء صرفا طبیعی دارند برخی نیز توسط زمین لرزه ها فعال میشوند(Keefer1984 ) آقای کیفر در سال 1993 دریافت که احتمال وقوع زمین لغزشها ی تحت تاثیر فعالیت های لرزه ای در شیبهای تندی(با زاویه بیش از 25 درجه ) که دست کم 150 متر ارتفاع داشته باشند و در پایین توسط جریانهای فعالی قطع شده باشند بیشتر است.

 طبقه بندی زمین لغزش :

زمین لغزش های انتقالی ( ‏Translational ) : در طول سطوح لایه بندی یا سطوح ضعیف دیگر موجود در سنگ لغزش انجام میشود و تمام توده به موازات این صفحه حرکت میکند.

زمین لغزشهای چرخشی ( Rotational ) : در رسوبات سطحی یا سنگ های هوازده گسترش می یابند . از نظر منشاء ممکن است طبیعی بوده یا توسط انسان فعال شده باشند.(مانند ایجاد بریدگی هایی (ترانشه) در قاعده یک سراشیبی ناپایدار ). سطح شکستگی در برش عرضی تقریبا کمانی شکل میباشد.(در حالت سه بعدی ، قاشقی شکل است)

در برخی مناطق ، وقوع یک زمین لغزش در قاعده یک تپه میتواند سراشیبی روی تپه را بدون تکیه گاه سازد .بدین ترتیب ، ممکن است زمین لغزش دیگری رخ دهد. این نوع واکنش زنجیره ای متشکل از شکستگی پلکانی با شیب رو به بالا را شکستگی پیش رونده یا زمین لغزش مرکب می نامند.

تجربه نشان داده است که شیب های 5/1 ( نسبت فاصله افقی) به 1 ( فاصله عمودی) عموما پایدارند بنابراین میتوان شیب 5/1 به 1 را برای ساخت راهها و .. استاندارد دانست.شیب استاندارد برای بریدگی های سیلابی نظیر کانالها بین 2:1 و 3:1 تغییر میکند.(ترزاقی)

راههایی که جهت پیشگیری و کنترل زمین لغزش عنوان میشود :

1- ایجاد گشتاور تعادلی توسط برداشت مواد اضافی روی راس زمین لغزش در مناطق خاکبرداری شده

2- انجام زهکشی مناسب منطقه و تخلیه آبهای زیر زمینی

3- ایجاد لایه ها ی نفوذ ناپذیر در سطح

4- ایجاد پایه های تقویتی

5- استفاده از پیچ مهار سنگها ( Rock Bolt) در سنگ بستر

 

با توجه به مطالب عنوان شده و مخاطرات ساخت و ساز بر روی این زمینها و جهت جلوگیری از بروز خسارات مالی و جانی بعدی ، بهترین روش مشخص نمودن مناطق مستعد بر روی نقشه های ریز پهنه بندی زمین لغزش و جلوگیری از ساخت و ساز بر روی این زمین ها میباشد. مخصوصا که این مناطق در مجاورت و نزدیکی گسلهای فعال و لرزه زا باشد(مانند منطقه فرحزاد تهران که در مجاورت گسل شمال تهران است و به محض وقوع زمین لرزه ای حتی با شدت متوسط و ناپایداری شیبهای موجود ، خسارات بسیار زیادی بر منطقه وارد میشود. جهت اطلاعات بیشتر میتوانید به لینکهای زیر مراجعه کنید:

> اطلاعاتی در مورد لنداسلاید به زبان انگلیسی

> مقاله ای در مورد توصیف زمین لغزش و حرکات توده ای زمین با فرمت pdf

بخش مربوط به مخاطرات زمین لغزش در سازمان زمین شناسی آمریکا

بخش آموزش مرکز اطلاعات زمین لغزش آمریکا (حاوی مطالب جالبی در مورد زمین لغزش و علل آن برای دانشجویان و معلمین)

تصاویری از زمین لغزشهای بوقوع پیوسته در آمریکا

> لینکهای مفید برای زمین لغزش و تصاویر مربوطه

> کتابی در مورد زمین لغزش و راههای کاهش ریسک آن

> پهنه بندی خطر زمین لغزش از وبلاگ آبخیزداری استان تهران

> معرفی زمین لغزه از سایت سازمان زمین شناسی کشور بهمراه اطلاعات زمین لغزه فرحزاد تهران

> علل رانش زمین در منطقه فرحزاد ازدکتر محمود فاطمی عقدا

> مطالبی در مورد زمین لغزش فرحزاد از روزنامه شرق