ای کمیل ! محبوب ترین چیزی که بندگان، پس از اقرار به خدا و اولیایش ، به درگاهش پیش می آورند، خویشتنداری، تحمّل و شکیبایی است . [امام علی علیه السلام ـ به کمیل بن زیاد ـ]

وبلاگ تخصصی مهندسین مرتع و آبخیزداری

Powerd by: Parsiblog ® team.

مشکلات اصلی حوزه آبخیز(جمعه 87 فروردین 16 ساعت 7:25 عصر )

مشکلات اصلی حوزه آبخیز :

برای استفاده از نیروی انسانی ، زمان و منابع محدود ، بررسی و طرح ریزی حوزه آبخیز تا جایی که امکان دارد

باید عملا انجام گیرد . بررسی باید در راستای تشخیص اهداف اصلی و مشکلات عمده انجام گیرد .

در عین حال نباید از پتانسیل کل حوزه آبخیز غفلت نمود .

مشکلات عمده حوزه آبخیز :

مشکلات عمده و بزرگ حوزه آبخیز از کشوری به کشور دیگر متفاوت است . بسیاری از این مشکلات وابسته به هم

هستند و نمیتوان به راحتی آنها را تشخیص داد و از هم متمایز کرد. با این وجود میتوان این مشکلات را به

گروههای زیر تقسیم نمود .

اجتماعی – اقتصادی :

فقر روستایی در بالا دست سبب مهاجرت روستاییان به شهر های بزرگ میشود و یا باعث تخریب منابع حوزه

آبخیز میگردد.

کاربری ارضی نامناسب ( کشت بر روی شیب ، تغییر کشت بدون شخم مناسب ، چرای مفرط و..) باعث

تخریب زمین و دیگر منابع حوزه آبخیز میگردد.

جنگل زدایی سبب افزایش خطرات سیلاب های فصلی و یا خشکسالی در پایین دست میگردد.

فنی – سازمانی ( Technical/institutional) :

طرح های ضعیف و نامناسب و فعالیت های توسعه اجرایی ( جاده سازی ، خانه سازی ، معدن کاوی ،

ایجاد تفریح گاه ها و ... ) ، آبراهه های را تخریب نموده و محیط زیست را آلوده میسازد .

طبیعت :

بلایای طبیعی ( سیلاب های شدید ، زمین لغزش ها ،آتش سوزی های طبیعی و..) بر وضعیت حوزه آبخیز

صدمه وارد میاورد.

فرسایش طبیعی و فرسایش تسریع شونده ، سبب ته نشست رسوب در بند های ذخیره آب ، کانال های

آبیاری ، و دیگر تاسیسات عمومی میشود .

دسترسی و محدودیت های منابع :

در اجرای طرح عملی حوز ه آبخیز نبایداز موجودیت و محدودیت های منابع چشم پوشی نمود .

احتمال اجرای یک طرح غیرواقعی بسیار کم است .

برخی از محدودیت های بزرگی که در پروژه های آبخیزداری در کشور های مختلف با آنها روبه رو

هستند شامل:

نبود سرمایه .

کمبود نیروی انسانی ، مخصوصا در سطح حرفه ای .

هماهنگی ضعیف بین سازمان های دولتی .

پویایی کم و کمبود وسایل کاری .

فقدان داده ها و تحقیقات برای توسعه مداوم .

منبع : FAO watershed management field manual

» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)

بررسی و طرح ریزی حوزه آبخیز(جمعه 87 فروردین 16 ساعت 7:18 عصر )

بررسی و طرح ریزی حوزه آبخیز :

حفاظت ، توسعه و احیای مناطق کوهستانی و یا حوزه های آبخیز بالا دست اهمیت زیادی در

پیشرفت اهداف توسعه ای دارد . با توجه به این موضوع بسیاری از کشور های در حال توسعه

توجه زیادی به مدیریت حوزه آبخیز دارند .

تعاریف :

برای شروع لازم است ، چندین تعریف مهم را توضیح دهیم .

یک حوزه آبخیز(watershed) به لحاظ توپوگرافیکی ناحیه ای است که توسط سیستم رودخانه

زهکشی میشود . برای مثال کل زمین زراعی که به چند نقطه از نهر یا رودخانه زهکشی میشود .

یک حوزه آبخیز ، واحدی هیدرولوژیک است که به عنوان واحد فیزیکی- زیست شناختی و همچنین

در بسیاری اوقات به عنوان یک واحد اقتصادی – سیاسی به منظور بررسی و مدیریت منابع

طبیعی ، توصیف و به کار میرود . ‍‍Catchment اغلب مترادف با حوزه آبخیز میباشد .

اندازه مشخصی برای حوزه آبخیز وجود ندارد . یک حوزه میتواند از چندین هزار کیلومتر مربع

تا چند کیلومتر مربع وسعت داشته باشد .

حوزه آبخیز با حوزه رودخانه (River basin ) تفاوت دارد . ممکن است یک رودخانه در مسیر

جریان خود به دریا از صدها حوزه آبخیز و انواع بسیاری از اشکال زمین ( Land form) گذر نماید .

تخریب حوزه آبخیز ( watershed degradation) :

تخریب حوزه آبخیز یعنی از بین رفتن ارزش حوزه شامل ، پتانسیل تولیدی ، خاک و آب همراه با

تغییرات رفتارهیدرولوژیکی سیستم رودخانه در طی زمان است و نتیجه آن کاهش کیفیت و

کمیت و زمان جریان آب . تخریب حوزه آبخیز از رابطه متقابل عوارض فیزیوگرافیکی

، اقلیم و کاربری ارضی ضعیف (جنگل زدایی بیش از حد ، کشت نامناسب ، تخریب خاک

و شیب ها توسط معدن کاوی ، حرکت حیوانات ،ساخت رودخانه و انتقال ، ذخیره و تغییر جهت

و استفاده نامناسب از آب ) ناشی میشود .و به نوبه خود منجر به تسریع تخریب بوم شناختی

، کاهش فرصت های اقتصادی و افزایش مشکلات اجتماعی میگردد.

همه حوز های آبخیز دارای انواع منابع طبیعی – خاک ، آب ، جنگل ، مرتع ، جانوران وحشی ،

مواد معدنی و غیره هستند . از آنجایی که آبخیزداری شامل تصمیم گیری درباره

استفاده از منابع به منظور چندین هدف میباشد ، استفاده از چندین تخصص با هم ، لازم به

نظر میرسد .

آبخیزداری باید با همکاری سازمان های مختلف دولتی و همچنین طبقات مختلف اجتماعی

مردم انجام گیرد . از طرف دیگر ، دخالت افراد و عناصر بسیار زیاد در تصمیصم گیری

باعث عدم کارایی نتایج میگردد. برای مثال اگر هدف اصلی ، حفاظت یک بند آبیاری باشد

، مسئولان و آ‍ژانس های آبیاری باید در این زمینه دخالت نمایند ، نه سازمان آب و برق .

عوامل جدید ساخته دست بشر ( احداث جاده ، معدن کاوی و... ) و یا عوامل طبیعی

( زمین لغزش ها ، آتش سوزی های طبیعی ، سیل ) همواره فاکتور های موثر بر مدیریت

حوزه آبخیز میباشند .

توجه به این نکته حائز اهمیت است که وقتی چالش های جدیدی در راستای آبخیزداری

روی دهد ، طرح مدیریت اول باید صلاح شود که مسئولیت آن به عهده طراحان و آبخیزدارن است .

آنها باید مسئولان دولتی را متقاعد کنند که آبخیزداری یک فرآیند مداوم و قابل تغییر است .

بررسی و طرح ریزی حوزه آبخیز :

بررسی و طرح ریزی حوزه آبخیز ، اولین کارهای یک آبخیزداری است که اگر به طور

صحیح تفهیم و اجرا گردد ، باعث اجرا ی موفق یک طرح آبخیزداری میشود .

چهار سطح بررسی و طرح ریزی حوزه آبخیز :

1-سطح ملی : در سطح ملی نوعی شناسایی سریع توسط عکس های هوایی و تکنیک های

سنجش از دور انجام میگیرد .

این سطح برای تشخیص مشکلات حوزه آبخیز مناطق بزرگ مقیاس مناسب است . با

این نوع بررسی میتوان طبقات وسیع کاربری اراضی وعوامل مهم تخریب را مشخص نمود .

با استفاده از ادغام داده های موجود و با تکنیک های این سطح میتوان اطلاعات کافی برای

یک طبقه بندی ساده حوزه های آبخیزدر سطح ملی انجام داد .

هدف اصلی این طبقه بندی کلی ، تشخیص موارد مهم زیر میباشد .

ماهیت حوزه آبخیز : برای نمونه حوزه های آبخیز شهری ، جنگلی، صحرایی و... .

تشخیص مشکلات بزرگ و نواحی بحرانی : برای نمونه مشکلاتی که به دلایل انسانی یا طبیعی ،

و یا هر دو روی میدهند .

شدت مشکلات و وسعت نواحی بحرانی .

مکان های حوزه آبخیز : همچون حوزه های آبخیز اراضی مرتفع ، حوزه های اراضی پست و ... .

این طبقه بندی میتواند نقش مهمی در تعیین سیاست ملی و اولویت کارگذاری ها داشته باشد .

سطح منطقه ای یا ناحیه ای :

گروهی از حوزه های آبخیز در این سطح بررسی میشوند . همچنین طرح های توسعه

منطقه ای در این سطح انجام میگردد.

در این سطح ، نواحی محدود تری نسبت به سطح ملی تحت پوشش قرار میگیرد ولی ضرورتا

برای یک حوزه آبخیز خاص ، به اندازه سطح ملی دقیق نیست .

این بررسی ها در ایجاد طرح های توسعه دراز مدت برای منطقه یا ناحیه حائز اهمیت است .

سطح حوزه آبخیز و زیر حوزه :

بیشتر بررسی های دقیق در سطح حوزه ابخیز انجام میشوند . زیرا یک حوزه آبخیز ، یک واحد

کارکردی است که در یک سیستم کامل، نواحی بالا دست و پایین دست را با یکدیگر مرتبط

میسازد و نیز واحد مناسبی برای طرح ریزی و تحلیل های اقتصادی است .

در یک حوزه آبخیز بزرگ ، بررسی و طرح ریزی دقیق در زیر حوزه هایی که با مشکلات

جدی و یا در نواحی بحرانی انجام میگیرد .

سطح زراعی :

بررسی در سطح زمین زراعی و بررسی به منظور توسعه اجتماعی نیز لازم به نظر میرسد.

این سطح بررسی بسته به نیاز های واقعی میتواند در طی دوره بررسی یا در آغاز مرحله

اجرای طرح انجام گیرد .

هدف اصلی بررسی در این سطح ، بهبود مدیریت اراضی زراعی و توسعه اجتماعی در

حوزه آبخیز است و بیشتر تاکید بر حفاظت و توسعه دارد .

از طریق بررسی و طرح ریزی در سطح محلی اطلاعات اساسی و مهمی فراهم میشود .

به طوری که کشاورزان و جوامع محلی را نیز شامل میشود . اگر در محل مورد نظر دولت

محلی ، اتحادیه کشاورزان و..تاسیس شده باشد ، نماینده های آنها باید در پروسه بررسی

در مقیاس محلی شرکت داشته باشند .

یه منظور استفاده از نیروی انسانی ، منابع ، و زمان ، بررسی وطرح ریزی حوزه آبخیز

تا جایی که امکان دارد باید عملی انجام گیرد .

بررسی ها باید در راستای اهداف اصلی و مشکلات عدیده انجام گیرد و طرح ها و نظریه ها

باید متمرکز بر حل کردن و کاهش مشکلات باشد .در عین حال نباید از پتانسیل کلی حوزه آبخیز

غفلت کرد.

» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)

حوزه های زهکشی و انتقال رسوب ( حوزه آبخیز )(پنج شنبه 85 اسفند 3 ساعت 3:39 عصر )

حوزه های زهکشی و انتقال رسوب ( حوزه آبخیز )

حوزه های زهکشی و انتقال رسوب

بارشی که به روی زمین فرو میریزد ،در دل حوزه های زهکشی متشکل میگردد.

این حوزه ها زمینه طبیعی را برای فرآینده ای دامنه تپه ،شامل فرسایش خاک

و سقوط دامنه،و نیز زمینه عملکرد کانال رود شامل سیل و سیلاب را فراهم میاورد.

به این ترتیب حوزه های زهکشی واحدی طبیعی تشکیل میدهندکه در درون آنها

اغلب فرایند های ژئومورفولوژیکی رودخانه ای عمل میکند.

استرالر در سال 1964 حوزه زهکشی را به عنوان واحد ژئومورفولوژیکی مبنا روی

زمین ،اینگونه تعریف کرد: 1): یک واحد توپوگرافیک محدود ،مناسب! و معمولابا تعریف

مشخص و بدون ابهام که در مقیاس های مختلف ،قابل مقایسه باشد.

2:یک سیستم ـ واکنش طبیعی که ورودی آن به صورت انرژی حرارتی(از خورشید)

و جنبشی و پتانسیل (از بارش) و انرژِی شیمیایی در نتیجه فرآیند های هوازدگی

میباشد.انرژی پتانسیل از فرآیند های تکتونیکی تامین میگردد.

خروجی سیستم شامل آب ،رسوب و مواد محلول است و توسط کانال رودخانه به

نواحی دیگر منتقل میگردد.اما منابع آن از دامنه های حوزه زهکشی تامین میشود ،از

این رو یک سیستم پیچیده ولی یکپارچه تشکیل میدهد.حوزه های زهکشی معمولا

محلی برای خروج آب و رسوبات و ریزش آنها به دریا ایجاد میکنند. با وجود این ،در

برخی موارد ،عمدتا در مناطث خشک ،یا در حوزه های فعال تکتونیکی، رودها

به درون فرورفتگی های داخل خشکی (داخلی) میریزند.

آنگونه که از سیاست های برنامه ریزی،پروژه های مهندسی و مدیریت کاربری

زمین بر میاید ،کمتر فعالیت انسانی است که تاثیری بر حوزه های زهکشی

نداشته باشد. در مورد ساختمان مخازن سد و پروژه های آبیاری ،این ارتباط

مستقیم به روشنی وجود دارد.همچنین بین انتشار کود های شیمیایی در دامنه های

حوزه زهکشی و افزایش سطح نیترات ها و فسفات ها ارتباط مستقیم وجود

دارد.شاید چیزی که بیش از همه از آن غفلت میشود حد لازم آگاهی مدیران محیط از

چگونگی اثرات فعالیت انسان بر هیدرولوژی و جنبه های مختلف ویژگی های

آب در حوزه است.یقینا مدیریت حوزه زهکشی اغب نامناسب است یا قانون به خوبی

از آن حمایت نمیکندو،به استثنای ایالات متحده که به این مسئله عنایت میشود.

سیستم های حوزه زهکشی

جنبه مهم مطالعه حوزه های زهکشی ،در نظر گرفتن این حوزه ها به صورت

سیستم ها یکپارچه است.بین علت و معلول یا بین اجزای مختلف این سیستم

اغلب پیوند نزدیک وجود دارد.و هر نوع دخالت انسان عموما به واکنش سیستم

منجر میگردد.نمونه های مشخص واکنش های حوزه زهکشی مکان هایی

را شامل میشود که در آنجا تخریب و نابودی جنگل موجب افزایش رواناب سطحی

و فرسایش خاک است. یا جایی که ساختمان سد مانع عبور رسوب به پایین

دست سد میگردد.یا در میاس بزرگتر موجب فرسایش ساحی میگردد.زیرا

تعادل بین رسوبی که وارد پایین دست رود میشود و برداشت آن ،توسط

فرآیند های ساحلی تغییر کرده است(مثلا در امتداد حواشی دلتا) .مثلا تصور

میکنند ایجاد چند سد در مسیر رود نیل علت فرسایش در ساحل دلتای آن است.

چهار جنبه اصلی در سیستم های زهکشی وجود دارد که در ژئومورفولوژی کاربردی

اهمیت ویژه ای دارند. 1-درجه بندی شبکه رود و طبقه بندی حوضه 2-مدل های

فرساش -حمل- رسوب 3-مفهوم تعادل 4-واکنش حوزه نسبت به عوامل تاثیر گذار

بیرونی .

طبقه بندی شبکه رودخانه

روشهای درجه بندی رود شامل شماره گذاری،مبتنی بر شبکه شاخه های مجاری

رود است.از این روش های درجه بندی به عنوان اساس تحلیل مورفومتریک شبکه

و نیز حوزه ای که شبکه در بطن آن قرار دارد ،استفاده میشود.

تحلیل مورفومتریک اصولا و عمدتا به روابط آماری موجود بین ویژگی های شبکه

مانند:رتبه رود،طول حوزهة،مساحت حوزه،عرض حوزه،هندسه حوزه،تراکم

زهکشی،کشیدگی،شیب بدنه دره و... .هورتون در سال 1945 اولین شخصی

بود که به این موضوع توجه نمود.و بعد از آن استرالر،شیدگر ،شرو و گریگوری دنباله

کار های وی را گرفتند.
کار اولیه روی تحلیل داده ها ،چند گرایش کلی را نشان داد.این گرایشها شامل

بررسی نشبت رود با تعداد رودها در یک رتبه معین ،طول رود،شیب رود، و مساحت

حوزه زهکشی بود.ولمن و جرسن1978 توانستند نشان دهند که حوزه های

مختلف در کمربندهای اقلیمی متفاوت روابط عممی مختلفی بین مساحت حوزه و

میانگین دبی سالانه پدید میاورندو اما مورفومتری حوزه قویا بر بعضی ویژگی های

هیدروگرافیک اثر میگذارند،ویژگی هایی چون زمان اوج دبی ،و تمرکز سیلاب در حوزه

،اوج های سیلاب بر حسب تراکم زهکشی ،به میزان زیادی افزایش میابد.امکان دارد

خود شبکه زهکشی نشان دهنده حساسیت شرایط حوزه زهکشی باشد.تراکم

زهکشی معمولا بیش از هرچیز برای مشخص نمودن شبکه به کار میرود.

                                مدل های فرسایش-حمل-رسوب حوزه

مدل کلاسیک رسوب - حمل در چهار چوب مفهوم سایش آب در بالا دست رود

که در اراضی پست رسوب ایجاد میکند و جلگه های سیلابی مجسم میگردد.

عموما رودها به کسب نیمرخ تعادل که در قسمت بالا مقعر شده باشد،گرایش دارند.

منبع:http://www.abkhiz.blogfa.com

آر.یو.کوک و جی.سی.دورکمپ. ترجمه دکتر شاپور گودرزی نژاد.

تصاویر:اینترنت.

» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)

حوضه های آبخیز ایران ( حوزه آبخیز )(پنج شنبه 85 اسفند 3 ساعت 3:37 عصر )

حوضه های آبخیز ایران ( حوزه آبخیز )

حوضه های آبخیز ایران

این حوزه آبخیز که مساحت آن به 173،300 کیلومتر مربع می‌رسد، دارای شیب زیاد بوده و بیشترین اختلاف ارتفاع حوزه آبخیز‌های کشور را که بالغ بر 5500 متر است، به خود اختصاص داده است. در این محدوده سیزده رودخانه با مساحت حوزه آبخیز بیش از هزار کلیومتر مربع وجود دارد که رودخانه‌های ارس، سفیدرود، هراز و اترک از نظر وسعت حوزه آبخیز و ویژگیهای اقلیمی و تداوم آبدهی متفاوت از حوزه دیگر می باشند. رودهای فوق دارای حوزه آبخیز‌های کوهستانی وسیعی هستند و پوشش گیاهی غالب آنها جنگلی است.

حوزه خلیج فارس و دریای عمان
این حوزه آبخیز با مساحت 437،150 کیلومتر مربع یکی از پهناورترین حوزه آبخیز‌های ایران محسوب می‌گردد و رودخانه‌های غرب، جنوب غربی و جنوب زیرحوزه های سرچشمه گرفته از کوههای زاگرس و بشاگرد و بلوچستان را در بر می‌گیرد. جمعاً 29 رودخانه با مساحت بیش از 1000 کیلومتر مربع در این زیرحوزه وجود دارد که یا به درون کشور عراق جریان می‌یابند و پس از پیوستن به رودخانة دجله به خلیج فارس می‌ریزند و یا بطور مستقیم به خلیج مزبور و یا دریای عمان وارد می‌گردند. برخی ازبزگترین رودخانه‌های این حوزه آبخیز به ترتیب از شمال تا جنوب خاوری عبارتند از: سیروان، کرخه، کارون، جراحی، زهره، هله، موند، کل، میناب و سرباز.
در باب اهمیت این زیرحوزه فقط به این نکته بسنده می شود که رودهای دشت خوزستان به تنهائی 30 درصد منابع آب کشور را دارا می باشند.

حوزه آبخیز دریاچه ارومیه
مساحت این حوزه دریاجه ارومیه 50،850 کیلومتر مربع است در این حوزه دریاجه ارومیه هشت رودخانه با مساحت آبریز بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد و زرینه‌رود بزرگترین و مهمترین آنها بشمار می‌آید.

حوزه آبخیز دریاچه نمک قم
مساحت حوزه دریاچة نمک قم 89،650 کیلومتر مربع است و بخش بسیار ناچیز و کوچکی از آن نیز به دریاچة حوض‌سلطان و کویر میغان و دشت جنوبی قزوین وارد می‌گردد. رودخانه‌های جاجرود، کرج، شور، قره‌چای و قمرود به این حوزه زهکشی می شوند در این محدوده شش رودخانه با مساحت بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد که رودخانة شور و قره‌چای و قمرود بزرگترین آنها محسوب می‌شوند.

حوزه آبخیز اصفهان و سیرجان
این حوزه که از زیر حوزه ‌های کوچک باتلاق گاوخونی، کویر ابرکوه، شوره‌زار مروس و کویر سیرجان تشکیل یافته است، دارای 90،700 کیلومتر مربع مساحت است و زاینده‌رود بزرگترین رودخانة آن بشمار می‌آید. انتقال آب کارون از طریق تونل کوهرنگ به زاینده رود از وقایعی است که بر بیلان هیدرولوژیک این محدوده تاثیر دارد.

- حوضة نیریز یا بختگان
این حوزه با مساحت 31،000 کیلومتر مربع از حوز‌های فرعی دریاچة کافتر، دریاچة بختگان و دریاچة مهارلو تشکیل شده و رودخانة کر مهمترین رود این منطقه محسوب می‌شود.

- حوزه آبخیز جازموریان
حوزه جازموریان با مساحتی برابر 69،600 کیلومتر مربع در جنوب شرقی ایران و بین رشته‌کوههای بشاگرد (در جنوب) و جبال بارز (در شمال) جای دارد و آبهای سطحی آن کلاً به هامون جزموریان می‌ریزد. در این حوضه پنج رودخانه با مساحت آبریز بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد که هلیل‌رود بزرگترین آنهاست.

- حوزه دشت کویر
این حوزه که یکی از کم بارش ترین حوزه های کشور محسوب می شود از حوضه‌های کوچکتری چون کویر حاج علی‌قلی، کویر نمک و دشت گناباد تشکیل می‌یابد و مساحت آن به 227،400 کیلومتر مربع بالغ می‌گردد.. از رودخانه‌های قابل توجه این حوزه به حبله‌رود ( واقع در گرمسار) و کال‌شور جاجرم که یکی از طویل‌ترین رودخانه‌های ایران است، می‌توان اشاره نمود.

حوزه آبخیز کویر لوت
مساحت این حوزه که حوضة کویر لوت از زیرحوزه ‌های کوچک‌تری چون نمکزار طبس، دغ محمد‌آباد، کویر ساغند، شوره‌زارهای شمال خاوری شهرستان بافق و کویر سرجنگل تشکیل یافتهو یکی از کم‌باران‌ترین و خشک‌ترین حوضه‌های ایران است به199،000 کیلومتر مربع بالغ می‌گردد و از مهمترین رودخانه‌های آن که اغلب سیلابی و فصلی هستند می‌توان به رودخانة تهرود واقع در استان کرمان اشاره کرد.

حوزه اردستان و یزد و کرمان
این حوزه که با مساحت 99،800 کیلومتر مربع یکی از خشک‌ترین و بی‌آب‌ترین حوضه‌های ایران بشمار می‌آید، از زیرحوزضه‌های کوچک‌تری چون دغ‌سرخ، کویر سیاه‌کو، کویر درانجیر، دشت جنوب خاوری یزد، شنزار کشکوئیه، دشت کویرات و شنزارهای جنوب کرمان تشکیل یافته است.
- حوضة صحرای قره‌قوم
-مساحت این حوضه 43،550 کیلومتر مربع است و یکی از حوضه‌های کم‌بارش ایران محسوب می‌گردد. به همین دلیل حوزه آبخیز آن حالت سیلخیزی و رودها حالت فصلی دارند و رودهای کشف‌رود و جام‌رود از مهمترین آنها بشمار می‌آیند.

- حوزه هامون
این حوزه که در شرق کشور واقع گردیده است مساحتی برابر با 109،850 کیلومتر مربع داراست و از حوضه‌های کوچک‌تری چون نمکزار خواف، دغ‌ شکافته، دغ بالا، دغ پترگان، دغ توندی، دریاچة نمکزار، دریاچة هامون صابری، لورگ‌شتران، دریاچة هامون، هامون گودزره، دریاچة کرگی، هامون ماشکل و نمکزارکپ تشکیل یافته است. این حوزه نیز از جمله کم‌باران‌ترین و خشک‌ترین حوضه‌های ایران محسوب می‌شود و رودهای هیرمند و ماشکل مهمترین رودهای آن بشمار می‌آیند.

(منبع: اینترنت)

» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)