درختچه تاغ(یکشنبه 85 اسفند 13 ساعت 5:26 عصر )
گیاهانی خشبی در ختچه ای ویا به اندازه ئ متوسط گوشتی ویا کم وبیش گوشتی بجز توده های کرکی در محل گره ها معمولا بی کرک .ساقه ها مشخصا بند بند برگ ها متقابل مقدماتی وابتدایی یا کاملا رشد یافته .خطی سه گوشه کوتاه یا مستطیلی.گلها کوچک نر ماده یا ماده معمولا در محور برگهای برگه مانندحائل .مولد گلاذین سنبله ای تنک یا متراکم یا پانیکول ها ی گسترده و پهن .قطعات گلپوش 5 تائی .غشایی در حالت میوه تمام قطعات رشد یافته وگسترده با بالهایی در نزدیکی میانه قطعات پرچم ها 5تایی میله های پرچم ها معمولادر قاعده پیوسته روی طبق زیر تخمدا نی متناوب با پرچم های عقیم پرز دار-تخم مرغی .تخمدان با دو تاسه خامه معمولا کوتاه وضخیم.دانه ها افقی .البومین وجود ندارد جنین حلقوی .
1- درختچه یا درختانی شن روی به ارتفاع 1-8 متر .ساقه های مسن با ترکها ی حلقوی .
2- برگهایی فلس مانند با طولی بیشتر از عرض با سیخک فشرده زرد -قهوه ای به طول 0/5 تا1میلیمتر buge ex bosis&buhse H.persicum
۳-برگهای فلس مانند با طول عرضی مساوی بدون سیخکی مشخص H.ammoden dron(C.A.Mey)Bunge ex fezl
۴-درختچه هایی معمولا غیر شن روی به ارتفاع تا100 سانتیمتر یا کمی بیشتر .ساقه های مسن بدون ترکه های حلقوی .گل آذین معمولا متراکم و درانتهای شاخه های جانبی گسترده افقی ودر انتهای شاخه های انتهایی
H.salicornicum(moq) bunge ex booiss
گونه ایست که نسبت به بقیه گونه های گیاهی در امر مبارزه با تثبیت شنهای روان مقاومت و موفقیت بیشتری دارد .
این گیاه از خا نواده اسفنا جیان است و دارای 6 واریته مختلف به شرح زیر است :
1-سیاه تاغ H.aphyllouom
2-تاغ گرد آلودH.recarvum
3-زرد تاغH.ammodemdrom
4-سفید تاغH.persicum
5-H. griffithii
6-H. articulatum
-ساقه های جوان تاغ بند بند و سبز رنگ بوده وبه افیلا معروف است
انواع تا غ ها
سیا ه تاغ HALOXYLON Ammodenderon:
درختچه ای با شاخه های فراوان به ارتفاع تا 100-200سانتیمتر .اغلب کروی شکل باپوست خاکستری مایل به سفید شاخه های سال جاری سبز یا سبز کلمی شونده .طویل نسبتا گوشتی به قطر 5/1تا2 میلیمتر به ساقه فشرده . برگها نامشخص .به فلسهای زگیل مانند متقابل نوک کند تبدیل شده با کرک های کوتاه قاعده ای گلها منفرد در محور برگه های فلسی شکل .روی شاخه های کوتاهی که سر انجام به شاخه های رویشی شکننده تبدیل میشود .برگک ها تخم مرغی پهن -خشن با لبه های غشایی -شفاف پهن هم اندازه گل .قطعات گلپوش خیلی کوچک تخم مرغی با لبه غشایی.کرکی در قاعده با کرک های زیگزاگی .در میوهادر بالا به بالی به اندازه 3/4 طولش تبدیل می شود .بالها تقریبا دایره ای حداقل سه تای آنها در قاعده قلبی .دو تای دیگر گاهی گوه ای .اغلب با صفحه ای به طول 8-10 میلیمتر .خمیده یا گاهی در حالت رسیده مورب ایستاده .لوب های بالای گلپوش میوه دار واگرا .سپس میوه در داخل حفره ای فنجان مانند قرار می گیرد .
میوه سبز تیره -با راس محدب. با غده ای در مرکز و اطراف.
زرد تاغHAGOXYLON Persicum:
درختی به ارتفاع تا 5 cmبا تنه محکم چرو کیده و پوست خاکستری روشن با چوب سنگین شکننده .شاخه های سال قبل مایل به سفید پوشیده با ترکهای حلقوی متراکم شاخه های یک ساله سبز کم رنگ نسبتا سخت شکننده به قطر 1-2mm
درگیاهان جوان راست در گیاهان مسن اغلب سر به زیر .برگها کوچک شده فلس مانند .منتهی به نوک گاهی فشرده به ساقه .گلها منفرد در محور برگها فلس مانند .نوک کند .روی شاخه های معین خیلی کوتاه برگکها تخم مرغی -دایره ای در لبه ها غشایی با ناو کند هم اندازه گل . گلپوش نوک کند غشایی در انتها بال دار بالها تقریبا دایره ای یا تقرییبا کلیوی شکل -نیم دایره ای .معمولا تا حدودی پیچیده -گرد شده و یا درقاعده تقریبا قلبی میوه فشرده شده به قطر2-2/5mm
پراکنش جغرافیایی در ایران:کرمان(غرب هامون جا زموریان شرق دشت لوت )سیستان وبلو چستان (اطراف نصرت اباد حاشیه مرز افغانستان بین کوه ملک سیاه و زابل زاهدان به زابل ) سمنان(منطقه حفاظت شده توران : بین احمد آبادوزمان آباد 2کیلومتری شمال چاه جم 15کیلو متری جنوب شزق طرود چاه جم حسینیان به جندق ) اصفهان (جندق انارک رباط خان غرب طبس 20-30 کیلو متری خور به بیابانک )
پراکنش جهانی :ایران فلسطین مصر سینا .اردن .جنوب عراق .عربستان سعودئ عمان .امارات متحده عربی .ترکمنستان .سرزمین های پست آسیای مرکزی .پاکستان .چین
تراتHaloxylon Salicornicum:
درخچه ای یا نیمه درخچه ای افشان .به ارتفاع 25 تا100cmبا شاخه های یک ساله نا منظم بر خاسته از ساقه های کوتاه چوبی سال گذشته .شاخه های جوان کم وبیش ایستاده .شکننده به رنگ روشن تا سبز کلمی -عاجی رنگ یا به هنگام خشکی زرد مومی . برگها به فلسهای کوتاه سه گوشه وکوچک تبدیل شده .پیوسته فنجانی شکل .با لبه ای غشایی شکل .و کرک های پشمالو در داخل آن .گل آذین افشان .شامل سنبله های پراکنده به طول3-6cm اغلب در انتهای شاخه های اصلی یا جانبی سبز .گلها با دو برگک تو گود تخم مرغی شکل.با قاعده پشمالو .پرچم ها 5 تایی .متناوب با پرچم های عقیم.خامه ها کوتاه کلاله ها دو تایی میوه به همراه بال به عرض7-6mm
پراکنش جغرافیایی در ایران :استانهای خوزستان .بوشهر هرمز گان .بلوچستان .یزد .کرمان .و جنوب خراسان
پراکنش جهانی :ایزان .مصر سینا .فلسطین .اردن .جنوب عراق .کویت .مرکز وشرق شبه جزیره عربستان .افغانستان .پا کستان (3).
مصارف چوب تاغ:
به علت کج ومعوج بودن برای کارهای ساختمانی مناسب نیست ولی بیشتر از آن برای سایبان وچتر استفاده می شود . در کارهای نجاری مصرفی ندارد .هیزم آن خوش سوز ومورد علاقه مردمان اطراف کویر می باشد .
اهمیت از لحاظ چرای دام :تاغ را نمی توان یک گیاه علوفه ای بشمار آورد .ولی در پناه خودمحیط خاصی را ایجاد می کند که گیاهان علوفه ای بهتر بتوانند رشدکنند .در بین انواع تاغ ها تاغ سفید خوشخوراکتر است.و موقع چرای آنها در اواخر پاییز وفصل زمستان شروع می شود.
حفاظت خاک:
این گیاه در مناطق کویری سبب می شود که خاکهای ماسه ای سبک کمتر در معرض فرسایش و باد رفتگی قرار بگیرد وبه عنوان باد شکن استفاده می شود .
جمع آوری بذر تاغ:
معمولا درختان 10 تا20 ساله و درختان پیر تر مقدار بیشتری بذر می دهند .بذور در اواسط آذر ماه رسیده وآماده جمع اوری است. برای جمع آوری می توان کیسه را در زیر شاخه قرار داد وبا تکان دادن شاخه بذر در داخل آن می ریزد
چون بذر ها دارای رطوبت هستند آنها را باید در مکانی قرار داد تا جشک شود.
بذر تاغ بعد از جمع آوری وپاک کردن هر کیلوی آن بالغ بر360 تا370 هزار عدد است . قوه نامیه آن 4تا5 ماه پس از جمع آوری به خوبی حفظ می شود
کشت:
حداکثر موفقیت بذر پاشی موقعی است که در دی ماه بذور زیر برف کاشته یا روی برف کاشته شود. برای تولید نهال لازم است از اواخر بهمن تا اواسط اسفند بذوردرخزانه کشت وآبیاری شود.در صورتیکه حرارت بین 20-15 سانتیگراد باشد بذور پس از سه یا چهار روز سبز خواهند شد. و بذور سبز شده در سه ماهه آخر سال جهت عرصه به شنزار خوب است .
0بردن نهالها در فروردین مناسب نمی باشد )
روش کاشت در جای اصلی:
نهالها را بر روی نوارهای به عرض 6 متر وبه فواصل 3 متر از یکدیگر ودر سه ردیف می کارند و فواصل بین هر نوار در حدود10 تا14 متر از یکدیگر است . برای کاشت گودالی به عمق 30 سانتی مترکنده ونهال را درگودال قرار می دهند .
رشد ریشه های تاغ در سالهای اول ودوم تا حدود 2/5متر ودر سالهای بعد تا16 متر در خاک نفوذ می کند .
منابع:
قهرمان-احمد 1373 کروموفیت های ایران جلد1 نشردانشگاهی -1
2- حبیب الله ثابتی – 1382 جنگلها درختان ودرختچه های ایران انتشارات دانشگاه علم وصنعت ایران
3-مظفریان-ولی الله 1383 درختان ودرختچه های ایران فرهنگ معاصر
خار شتر(یکشنبه 85 اسفند 13 ساعت 5:25 عصر )
خار شتر از خانواده پروانه آسیاها papilionacees و از بقولات (لکومینوز) می باشد . این خانواده دارای کاسبرگ زنگ مانند با پنج دندانه کوتاه می باشد. میوه این خانواده ناشکوفا است، دانه ها در داخل نیامک پهلوی هم و نامرتب قرار دارد. این گیاهان دارای ساق های منشعب خاردار می باشند و برگ ها ساده و کامل می باشد. این گونه در تمام نقاط ایران، سمنان، خراسان، آذربایجان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان ، کرمان، یزد و خوزستان وجود دارد. این گونه خود به دو زیر گونه تقسیم می گردد یکی دارای برگ های درشت بوده و دیگری دارای برگ های ریز می باشند .
خار شتر گیاهی است چندین ساله که در تمام خاک ها می روید و مخصوص خاک های فقیر می باشد و حتی در خاک هائی که دارای قشر سفیدرنگ نمک می باشد می روید . ریشه این گیاه خیلی عمیق است و تا 5 ـ 6 متر هم می رسد و از این لحاظ در مقابل کم آبی مقاومت زیاد دارد . خارشتر گیاهی است مقاوم به سرما و تا ارتفاع 400 متری مشاهده گردیده است و در برخی مناطق همچون بلوچستان بیشترین غذای شتر به طور معمول از گونه خارشتر است . بیشترین زمان مناسب تولید و برداشت علوفه خارشتر در زمان گل دهی و بذردهی می باشد
خار شتر
» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)
نام گیاهی ست پایا و منوکاریپیک ، بومی نواحی کوهستانی مرطوب و نیمه خشک ایران و چند کشور حوضه دریای مدیترانه .
عمده رویشگاههای گیاه در استانهای خراسان ، اصفهان ، تهران ، مازندران ، مرکزی و زنجان می باشد . شیرابه ای که در اثر خراشهای طبیعی یا مصنوعی از ریشه ، ، ساقه ، برگ و میوه گیاه تراوش می شود اصطلاحا" گالبانوم" گویند. صمغ حاصل از گیاه ، جز فرآورده های فرعی مرتع بوده و بعنوان یکی از مهمرتین گیاهان دارویی – صنعتی صادراتی کشور محسوب می شود.
بدلیل کیفیت و مرغوبیت بسیار بالای باریجه ایران نسبت به سایر ممالک حوضه مدیترانه ، سالیانه بیش از دهها تن صمغ ، به شکل خام از کشور صادر و فرآورده های حاصل از آن با چندین برابر قیمت به کشور سرازیر می شود یکی از رویشگاههای با اهمیت باریجه ، حوضه های آبخیز جنوب و غرب کاشان که براساس آمار سال 1371 ، بیش از یک ششم باریجه صادراتی کشور(حدود یازده تن ) را بخود اختصاص داده است.
از جمله مصارف صمغ باریجه ، کاربرد آن در صنایع عطر و ادکلن سازی، نقاشی ، نساجی و داروسازی است مهمترین ترکیب شیمیای آن ، شامل ترکیبات کومارینی ، استرولی و گلیکوزیدی می باشد.
بدلیل بهره برداری هر ساله از این گیاه در رویشگاههای مختلف کشور و بمنظور یافتن مناسبترین شیوه بهره برداری و برآورد میزان توانایی آن در تولید محصول ، بررسیهای مطالعاتی در زمینه شیوه های مختلف بهره برداری در چهار مرتع باریجه خیز کاشان ( اسحاق آباد ، ویدوجا ، نشل و مرق) انجام گیرد.
نتایج حاصله نشان داد که ما بین چهار روش بهره برداری مرسم ( برش عرضی ، برش طولی، نربری و رویش ایژی ) ، برش طولی ، مناسبترین شیوه در امر بهره برداری شناخته شد. در این عملیات حداکثر تا چهار برش ، بسته به قطر و سنگ گیاه ، آسیب غیر قابل جبرانی را وارد نیاورده و قدرت بازیابی و ترمیم زخم وارد شده ، امکان پذیر است.
» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)
دم گاوی معمولا" در عرصه های تپه های ماسه بادی بیابانهای چوپانان ، نوار ریگ بلند ، شنزارهای خوار توران و ریگستان جن انتشار دارد. گلهای این درختچه معمولا" در اواخر اردیبهشت ماه بتدریج تبدیل به میوه های بسیار زیبایی می شوند. میوه ها بصورت نیامهای پفکی شکل ، نسبتا" بزرگ که در داخل آن تعداد ٢ تا ٥ عدد بذر جای دارد. میوه بواسطه وجود کیسه هوادار ، سبک بوده و در اوایل مردادماه توسط باد جابجا شده و به اطراف پراکنده می شوند.
این گیاه معمولا" در خطوط همباران ٨٠ تا١٣٠ میلیمتر بطور طبیعی رویش دارد. دامنه ارتفاعی رویشگاه آن بین ٨٠٠تا ١٢٠٠متر از سطح دریا است. دم گاوی دارای دو نوع سیستم ریشه ای می باشد. ریشه های عمودی گیاه که معمولا" در سالهای اوایل رویش فعالیت دارند، بیشتر بواسطه دسترسی به رطوبت زیرین و استقرار اولیه گیاه در شنزار می باشد. این نوع سیستم ریشه ای معمولا" زیاد فعال نبوده بلکه ریشه های افقی و سطحی گیاه که معمولا" از سال دوم به بعد فعالیت می کند، برای دستیابی به رطوبت سطحی با انتشار وسیع و گسترده تا شعاع ٣٥متر نیز گسترش می یابد . سیستم ریشه ای در رویشگاه طبیعی دم گاوی معمولا" بر روی ریشه های سطحی و افقی گیاه ، به فواصل ١ تا ٥/١ متر از پایه مادری ، جستهای جدیدی را تولید می کند که پس از چند سال ، توده ای از درختچه که در زیر به هم متصل هستند، بوجود می آیند بنابراین تکثیر دم گاوی علاوه بر انشعابات جستهای ریشه ای ، توسط بذر نیز تکثیر می شوند.
دم گاوی
انجیر وحشی که در واقع زیرگونه ای از انجیر خوراکی می باشد، درختچه ای است صخره دوست و کند و رشد که اغلب در نقاط سنگلاخی و شیب دار نواحی کوهستانی نیمه خشک رویش دارد. این گیاه درختچه ای است دارای سیستم ریشه ای فوق العاده فعال و سازگار به نوسانات شدید رطوبتی می باشد. انشعابات ریشه های انجیر وحشی در شکاف سنگها ، جایی که تنها در محدوده یقه و منطقه ریشه این گیاه ، مقدار ناچیزی خاک وجود دارد ، نفوذ می کند.
در برخی موارد فعالیت شدید سیستم ریشه ای گیاهان در منافذ سنگها ، منجر به شکستن و خرد کردن سنگها نیز می شود. ولیکن در کوههای ارتفاعات سیاه کوه، کوههای یخ آب و کوشکوه نیز به طور پراکنده در منافذ تخته سنگها دیده می شود. وجود این قبیل گونه های درختچه ای بسیار مقاوم و سازگار ، استعداد و پتانسیل منطقه را در ایجاد پوشش استپ – جنگل بالا می برد و چنانچه خواص اکولوپیک چنین عناصری شناخته شود ، قطعا" در احیاء نواحی سنگلاخی و تراسهای در حال فرسایش کمک بسیار موثری برای مدیریت دستگاههای اجرایی در امر منابع طبیعی خواهد بود. میوه های این گیاه ، شیرین و دارای ارزش غذایی می باشد به همین دلیل اغلب به صورت میوه های خشک در آجیل و تنقلات مورد استفاده قرار می گیرد.
» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)
«نتر» یا «سوس» نامی است که بیابان نشینان به این گونه«گون» نهاده اند. درختچه ای است شن دوست ، بسیار مقاوم به خشکی و سازگار به عرصه های شنی – گچی . این درختچه متعلق به خانواده پروانه آسا(Papilionaceae) ، ارتفاع آن بین 70 تا 5/1 متر و قطر تاج پوشش آن بین 60 تا 100 سانتیمتر بالغ می گردد.
برگهای شانه ای گیاه پوشیده از کرکهای ریز سفید رنگ بوده به همین دلیل ریخت ظاهری گیاه سبز نقره ای جلوه می کند. این گیاه کم برگ بوده و به همین دلیل بخشی از مکانیسم فتوسنتز گیاه ، توسط ساقه های سبز و جوان آن انجام می گیرد. نتر بومی نواحی ایران ، پاکستان ، افغانستان و ترکمنستان می باشد. در عرصه های شنزارهای چوپانان ، خوارتوران ، سیستان و بلوچستان و بیابانهای مسیله( تپه های شنی مظفرآباد، چاه قرقره و نوار ریگ بلند ) گسترش دارند. خاک رویشگاه نتر اغلب شنی ، سبک و گچی می باشد.دامنه ارتفاعی رویشگاه نتر بین 800 تا 1200 متر از سطح دریا است. این نواحی در خطوط همباران 80 تا 100 میلیمتر قرار دارند. این درختچه اغلب همراه سایر گیاهان شن دوست مانند کلبیت ، اسکنبیل، نسی و خار سوف ایجاد اجتماعات پراکنده ای را در شنزارها می نماید. گلهای گیاه معمولا" در اواسط قروردین ماه ظاهر می شوند و میوه های حاوی 2تا 3 عدد بذر در خردادماه قابل مشاهده هستند. این درختچه شن دوست ، گیاهی مرتعی و بسیار خوشخوراک در مراتع قشقلاقی محسوب می شود. در اوایل بهار سر شاخه های جوان و گلدار گیاه مورد علاقه گوسفندان می باشد. نتر بوسیله بذر تکثیر می شود.
نتر
اسکنبیل درختچه ای است سازگار به شرایط بیابان ، در شنزارها بعنوان گونه ای شاخص و مقاوم به خشکی و کم آبی زندگی می کند. این درختچه از جایگاه ویژه ای در شرایط متفاوت اقلیم خشک و نیمه خشک بویژه تپه های ماسه ای و شنهای روان برخوردار است. دامنه انتشار آن بسیار گسترده بوده بطوری که در اغلب شنزارهای مرکزی ایران مانند بیابانهای شنی کرمان ، خوروبیابانک ، نائین، دشت کویر، ریگستان جن ، دامغان ، سیستان و بلوچستان ، کرج و آذربایجان حضور دارند. اسکنبیل متعلق به خانواده علف هفت بند ( Polygonaceae)دارای تنه ای منشعب ، یا غیر منشعب، سفید رنگ، ساقه ایستا و افراشته، برگها اغلب حالت آویز بخود می گیرند. دوره رشد رویشی آن از اسفندماه آغاز و ظهور برگهای باریک و کشیده تا اواسط فروردین ادامه پیدا می کند. گلهای ریز و سفید رنگ آن از اواخر فروردین ماه آغاز و تا اواخر اردیبهشت ماه منظره بسیار بدیعی را به چهره شنزارها می بخشد. میوه ها بتدریج در خردادماه ظاهر می شوند میوه های مژک دار به رنگهای کرم ، سفید، صورتی، قرمز رنگ، تمام پیکر گیاه را فرامی گیرند. ارتفاع اسکنبیل معمولا" بین یک تا سه متر متغیر است.
سیستم ریشه ای درختچه اسکنبیل در شنزارهای مناطق خشک، تنها وسیله جاذب رطوبت بوده و یگانه ابزاری است که گیاه برای جستجوی رطوبت و ترفیع نیاز آبی خودش، به آنها مجهز شده، افزون بر این بواسطه کمبود میزان رطوبت در شنزار و کند بودن جریان آب در خاک ، گیاه مجبور است بطور مداوم انشعابات ریشه ای را جهت درسیابی به رطوبت کافی، به هر سو گسیل دارد. بنابراین فعالیت رشد سیستم ریشه ای در این درختچه ها بسیار فعال بوده و حجم وسیعی از ریشه ها، اندامهایی را در مقابل شرایط محیط سخت محافظت می کند. این فعالیت را حتی در نهالهای کوچک گیاهان شندوست می توان مشاهده کرد. در برخی بررسیهای انجام گرفته پیرامون تناسب اندامهای زیرزمینی(ریشه ها) به اندامهای هوائی ، نسبت به ده به یک را نیز نشان داده است. به کوتاه سخن، این حجم ریشه ، یگانه وسیله موثر برای زندگی گیاه در خاکهائی است که رطوبت در طبقات عمیق تر وجود دارد. سیستم ریشه ای علاوه بر نقش فیزیولوژیک برای گیاه (ترفیع نیاز آبی) ابزاری نیز می باشد که گیاه را در مقابل بادهای سهمگین و طوفانهای شنی حفاظت کند . به همین دلیل در برخی نقاط شاید بخش وسیعی از خاک اطراف ریشه های اسکنبیل توسط باد، برداشته شده باشد. با این حال گیاه همچنان به رشد طبیعی خود ادامه دهد.
اسکنبیل در عرصه های تپه های شنی و ماسه های روان براحتی مستقر شده و درختچه ای است شن دوست که سیستم ریشه های آن با خاکهای سبک سازگاری پیدا نموده است. این درختچه اغلب در بیابانهای ارمنستان ، تاجیکستان ، صحرای قره قوم ایجاد رویشگاههای وسیعی را می نماید. اسکنبیل تغییرات و نوسانات شدید حراتی و رطوبتی را براحتی تحمل می کند و برای کاهش میزان تعرق از سطح برگها ، سطح برگهای خود را به حداقل رسانده است. شکل برگها باریک ، کشیده و دراز می باشند تا در مقابل کمبود رطوبت ( مخصوصا" در فصل تابستان ) و حشکسالی ها ، بتواند حداقل اتلاف آب را از برگها داشته باشند. اسکنبیل در طبیعت معمولا" بهمراه سایر گونه های شن دوست مانند نسی ، خارسوف ، سوف بی خار، دم گاوی ، آفتاب پرست و کلبیت دیده می شود. اسکنبیل از جمله درختچه هایی است که در دستگاههای اجرایی کشور ( منابع طبیعی) برای احیا عرصه های شنی و شنزارها ، پس از ایجاد بادشکن و یا مالچ پاشی شنهای روان ، در قالب عملیات بیولوژیک از آن استفاده می کنند. روش تکثیر اسکنبیل علاوه بر بذر توسط قلمه نیز ازدیاد صورت می گیرد.
اسکنبیلها همانند دم گاوی انعطاف اکولوژیک بسیار زیادی در مقابل شرایط سخت محخیط بیابان از خود نشان می دهند. این درختچه ها نوسانات شدید درجه حرارت را در فصول مختلف سال براحتی تحمل نموده ، علاوه بر این با وجود سیستم ریشه ای بسیار گسترده و فعال ، حتی در گرمترین ماه سال نیز از حداقل رطوبت موجود در خاک بخوبی استفاده کرده و در واقع حداکثر صرفه جویی را در مقابل اتلاف آب از طریق تعرق ، از خود نشان می دهد . این درختچه ها دارای انشعابات فرعی گسترده بر روی شنزارها بوده و فرم گیاه به اشکال متفاوتی ( کروی ، ایستاده و یا خمیده ) در تپه های ماسه ای مشاهده می شود. میوه های اسکنبیل معمولا" کروی و توپی شکل بوده و در اواخر بهار تشکیل می گردد. انبوه میوه های مژک دار اسکنبیل در روی ساقه ها به رنگهای قرمز، صورتی و زرشکی ، مناظر بدیعی را در روی ماسه های روان به نمایش می گذاراند. میوه دارای تارهای نازک ابریشمی زیاد در اطراف بوده و به شکل توپ کوچک می ماند که براحتی توسط باد جابجا می شود . اسکنبیلها در اقالیم خشک و نیمه خشک منحصرا" در خاکهای ماسه ای و تپه های شنی استقرار دارند.
اسکنبیل
» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)
درمنه دشتی به گویش بیابان نشینان «ترخ» شهرت دارد. این گیاه بوته ای بسیار معطر ، عنصر اصلی و غالب اجتماعات گیاهی در استپهای خشک و نپمه خشک کشور محسوب می شود. ارتفاع این بوته بین 30 تا 50 سانتیمتر ، دارای انشعابات متعدد و متراکم که شکل کپه ای را به بوته می بخشد.
درمنه دشتی از خانواده کاشنی(Compositae) بوده و تمام اندامهای هوایی گیاه اعم از ساقه ، برگها ، گل ، میوه و بذر دارای عطری بسیار تند و نافذ می باشد. این گیاه در خطوط همباران 100 میلیمتر به بالا به راحتی استقرار می یابد. اغلب در خاکهای لومی، شنی و لومی رسی ایجاد رویشگاهای وسیعی را می نماید. در عرصه های استپی بیابان به همراه سایر گونه های بیابانی و کم توقع مانند نسی، نتر و علف شور، اجتماعات گیاهی متنوعی را بوجود می آورد. این گیاه اگر چه در فصل بهار و تابستان بواسطه بوی عطر بسیار تند آن ، مورد استفاده چرای گوسفندان قرار نمی گیرد، ولیکن در فصل پاییز و زمستان ، زمانی که گیاه غرق در بذر می باشد. توسط گوسفندان مورد چرا قرار می گیرد. درمنه دشتی از جمله بوته های بسیار سازگار به شرایط سخت بیابان محسوب می شود که علاوه بر مصارف علوفه ای ( در مراتع قشلاقی ) ، بوته ای بسیار مقاوم در مقابل فرسایش های بادی و نقش ارزنده ای را در حفاظت خاک این قاط بر عهده دارد. در طی دهه اخیر، اهمیت اکولوژیکی این گونه با ارزش در عرصه های بیابانی تا حدودی مشخص شده و دستگاه اجرایی کشور ( منابع طبیعی) مراتع قشقلاقی را توسط این گیاه بذرکاری می کنند. تنها روش تکثیر گیاه توسط بذر می باشد.
درمنه
» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)
اشنان درختچه ای شورپسند، مقاوم به خشکی که در اغلب در نواحی شور و قلیایی بیابانها ، ایجاد اجتماعات یک دست و وسیعی را می نماید. اشنان در بیابانها و شوره زارهای دشت کویر و لوت ، بیابانهای مسیله ، دامغان ، سبزوار، خراسان ، کرمان ، یزد و اغلب نواحی شور و قلیایی کشور بعنوان گونه ای بومی و سازگار رویش دارد.
این درختچه متعلق به خانواده اسفناجیان (Chenpodiaceae)بوده و دارای برگهایی آبدار ، گوشتی و استوانه ای شکل که محتوی املاح فراوان می باشد. ارتفاع متوسط گیاه تا دو متر و قطر تاج پوشش آن تا یک و نیم متر نیز می رسد. زمان گل دهی آن ، اوایل شهریور ماه و بذور آن نیز در آبان ماه بطور کامل می رسند. بنابراین بهترین زمان جمع آوری بذر ، آبان تا آذر می باشد. اشنان خاکهای شور و قلیایی را بخوبی تحمل می کند و در خاکهای نیمه عمیق تا عمیق ، همراه با میزان شوری متفاوت و حتی در تشکیلات مارنی( بیابان خطب شکن) نیز می تواند رشد و نمود کند. قدرت جذب فوق العاده زیاد املاح قلیایی مانند ترکیبات کربنات سدیم و پتاسیم را دارا است به همین دلیل از خاکستر حاصل از سوزاندن شاخ و برگ گیاه ، ماده ای قلیایی «کلیاب» بدست می آورند که در مراکز صنعتی و سنتی مانند صابون سازی ، سفالگری ، شستشوی نخهای ابریشم و شیشه گری استفاده می کنند. اشنان اجتماعات گیاهی وسیعی در عرصه های مختلف بیابانها و شوره زارها مانند بیابانهای ارغوانی ، چاق آباد ، چاه عروس ، چاه شور و اطراف مرنجاب را بوجود می آورند. طی چند ساله اخیر دستگاههای اجرایی در امر بیابانزدایی به توسعه و گسترش رویشگاههای اشنان واقع در مراتع قشقلاقی پرداخته است. اشنان نه تنها بعنوان یکی از گونه های مرتعی ، بلکه از لحاظ حفاظت خاک نیز حائز اهمیت می باشد . تکثیر این درختچه توسط بذر و در اغلب مواقع بذر پاشی از ریزشهای جوی با موفقیت همراه بوده است.
درختچه اشنان
» مجتبی رجب پور و رضا نوروزی
»» نظرات دیگران ( نظر)
Rheum ribes ریواس(یکشنبه 85 اسفند 13 ساعت 5:16 عصر )
ریواس از گیاهان بوته ای دارویی و صخره دوست بشمار می آید که در نقاط کوهستانی اقالیم خشک و نیمه خشک رویش دارند.
این گیاه پایا ، معمولا" در نواحی شیب دار کوهستانها ، لابلای تخته سنگها به خوبی سازگاری پیدا نموده است. برگهای ریواس معملا" حالت طوقه ای پهن ، بر روی زمین گسترده شده و دارای دم برگ کوتاه ( ٥تا ١٠سانتیمتر) و پهنک بسیار خشن و عریضی ( در برخی موارد قطر پهنک بیش از ٨٠سانتیمتر می رسد) می باشد. در سالهایی که متوسط بارندگی سالیانه مطلوب (حداقل ١٣٠میلیمتر) باشد ، ریواس ایجاد ساقه های گل دهنده به ارتفاع ٥٠تا ٨٠سا نتیمتر می نماید. در انتهای ساقه گل دهنده ، گل آذین زرد متمایل به کرم در اوایل فصل بهار (اردیبهشت ماه) بخوبی نمایان است. میوه های بالدار و قرمز رنگ گیاه در اواخر اردیبهشت ماه و اوایل خرداد ماه رسیده و قابل جمع آوری است. ریواس متعلق به خانواده علف هفت بند ( Polygonaceae) بوده و بعنوان گیاه خوراکی و دارویی از قدیم الایام در طب سنتی مورد استفاده قرار می گرفته است. ساقه های گل دهنده گیاه همزمان با شکفته شدن گلها ، زمانی که ترد و تازه هستند، به مصارف خوراکی می رسد و بعنوان سبزی خوراکی ترش مزه به همراه سایر ترشیجات مورد استفاده قرار می گیرد. گلهای ریواس دارای دانه های گرد نسبتا" زیادی بوده که زنبورهای عسل برای تغذیه نوزاد داخل کند و بهره برداری می کندن. از طرفی گلهای ریواس را بمنظور رنگ کردن مو به همراه سایر گیاهان رنگ دهنده به مصارف مختلف آرایشی می رسد . میوه ها و بذرهای ریواس نیز بعنوان ملین قوی و ضد کرم در طب سنتی استفاده می کنند.
ریواس
لیست کل یادداشت های وبلاگ
