سد های زیر زمینی به مانعی گفته میشود که در مسیر جریان اب های زیر زمینی در یک لایه ی ابدار طبیعی یا مصنوعی قرار داده شده و وضعیت جریان اب را اغلب به منظور ذخیره اب زیر زمینی تغییر میدهد. بدنه اصلی یک سد زیر زمینی را پرده یا دیواره نفوذ ناپذیر ان تشکیل میدهد.
سد های زیر زمینی در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک دنیا به منظور توسعه منابع اب زیر زمینی و جلوگیری از هدر رفتن اب در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته اند.
قدمت استفاده از سدهای زیر زمینی عملا به زمان های کهن میرسد میتوان به ساخت سدهای زیرزمینی در جزیره ساردینیا در زمان رومیان باستان اشاره کرد نمونه هایی از این سدها به مفهوم واقعی در نیمه ول قرن بیستم ساخته شدند .رشد و تکوین سدهای زیر زمینی و برخورد علمی با انها در واقع از نیمه دوم قرن بیستم اغاز گردیده و در سه دهه اخیر رشد زیادی نموده است
اسکیبتزکی (۱۹۶۱) مطالعاتی را در مورد موقعیت سدهای زیر زمینی از نظر زمین شناسی انجام داد.
ماتسو(۱۹۷۵)برای اولین بار گزارشی از احداث یک سد زیر زمینی با عمق ۱۰-۲۵ در جزیره کاباشیما در غرب ژاپن داد. قبل از ان فقط سدهای زیر زمینی برای لایه های ابدار کم عمق مورد استفاده قرار میگرفتند.
لارسن و سدروال(۱۹۸۰)مطالعاتی را بر روی گنجایش حجم مخزن سدهای زیرزمینی انجام دادند. در سالهای اخیر استفاده از مدلهای عددی نیزدر طراحی این سدها به کار گرفته شده است. سابیو(۱۹۸۷)مدل عددی تفاضل محدود برای طراحی و مدریت پیشروی آب دریا از میان سد زیر زمینی نیمه نفوذ پذیر در یک لیه آبدار آزاد ساحلی بکار برد.
جینو(۱۹۹۶) یک سد زیر زمینی را برای جلوگیری از پیشرفت آب دریا به بخش شمال استان اوکیناوای ژاپن و برای تعیین قابلیت کاربرد یک مدل دو بعدی جریان آب زیر زمینی شیرین و شور ارزیابی نمود.
گوپتا(۱۹۹۷) مدل تفاضل های محدود را برای تحلیل جریان در مخزن سد زیر زمینی جزیره فوکت تایلند و تخمین حجم مخزن به کار برد.
در کشورهایی نظیر تانزانیا -چین و امارات متحده عربی نیز نمونه های متعددی از سدهای زیر زمینی در مراحل مطالعاتی و تحقیقاتی قرار دارند. در کشور ایران هم با وجود شرایط توپوگرافی و اقلیمی مناسب در بسیاری از مناطق تنها چند نمونه کوچک مانند سد کهنوج و اندو هجرد شهداد در استان کرمان و سد زیر زمینی میمه در استان اصفهان احداث شده است.
