در گذشته مرا برادرى بود که در راه خدا برادریم مى‏نمود . خردى دنیا در دیده‏اش وى را در چشم من بزرگ مى‏داشت ، و شکم بر او سلطه‏اى نداشت ، پس آنچه نمى‏یافت آرزو نمى‏کرد و آنچه را مى‏یافت فراوان به کار نمى‏برد . بیشتر روزهایش را خاموش مى‏ماند ، و اگر سخن مى‏گفت گویندگان را از سخن مى‏ماند و تشنگى پرسندگان را فرو مى‏نشاند . افتاده بود و در دیده‏ها ناتوان ، و به هنگام کار چون شیر بیشه و مار بیابان . تا نزد قاضى نمى‏رفت حجّت نمى‏آورد و کسى را که عذرى داشت . سرزنش نمى‏نمود ، تا عذرش را مى‏شنود . از درد شکوه نمى‏نمود مگر آنگاه که بهبود یافته بود . آنچه را مى‏کرد مى‏گفت و بدانچه نمى‏کرد دهان نمى‏گشود . اگر با او جدال مى‏کردند خاموشى مى‏گزید و اگر در گفتار بر او پیروز مى‏شدند ، در خاموشى مغلوب نمى‏گردید . بر آنچه مى‏شنود حریصتر بود تا آنچه گوید ، و گاهى که او را دو کار پیش مى‏آمد مى‏نگریست که کدام به خواهش نفس نزدیکتر است تا راه مخالف آن را پوید بر شما باد چنین خصلتها را یافتن و در به دست آوردنش بر یکدیگر پیشى گرفتن . و اگر نتوانستید ، بدانید که اندک را به دست آوردن بهتر تا همه را واگذاردن . [نهج البلاغه]

وبلاگ تخصصی مهندسین مرتع و آبخیزداری

Powerd by: Parsiblog ® team.

حوزه آبریز کویر نمک - دشت کویر(چهارشنبه 86 بهمن 24 ساعت 3:1 عصر )

کویر نمک و یا دشت کویر یک چاله بزرگ زمین شناسی است
که از شرق به کوههای طبس وکوههای سبزوار، از شمال به ارتفاعات سبزوار تا سمنان و از جنوب به دشت لوت محدود است و مساحت این زیر حوزه 230420 کیلومترمربع که 81616 کیلومترمربع آن را مناطق کوهستانی و 148804 کیلومترمربع آن را کوهپایه ها ، دشت ها وکویرها تشکیل می دهند این حوزه بوسیله کوههای ناپیوسته و کم ارتفاع که در شرق،باختروجنوب آن قرار دارند احاطه شده واز سایر حوزه ها جدا می شود و بخش وسیعی از این حوزه را مناطق کم ارتفاع با خط تراز 1000متر محدود شده است .
این حوزه از خشک ترین نواحی داخلی ایران بوده و فاقد آبها و رودخانه های دائمی است بجز در قسمت شمال شرقی که تعدادی رود با دلتای کور وجود دارد ،در سایر قسمتها رودخانه های موجود اتفاقی و یا فصلی بوده و غالب جریان انه در وسط دشتها محو می گردد .میزان بارندگی در این حوزه اندک بوده که علت آن تلفیق دو عامل دوری از دریا ( منشا رطوبت ) و دیگری پائین بودن ارتفاع است. چرا که توده های مرطوب شمالی و غربی که وارد کشور می شوند در برخورد به ارتفاعات بلند البرز و زاگرس قسمت اعظم رطوبت خود را از دست داده و پس از رسیدن به مناطق کویر ایران فاقد توان بارانزائی می باشند .در چنین وضعیتی در بخش مرکزی کویر میزان بارندگی حدود 50 میلیمتر در سال و در سایر قسمتها به 200 میلیمتر در سال هم نمی رسد . رژیم بارندگی عمدتا از نوع مدیترانه ای و زمان نزول آن در فاصله ماههای بهمن تا فروردین صورت می گردد.و همچنین آب و هوای حوزه در اغلب قسمتها خشک و فرا خشک و در حاشیه حوزه آبریز ، نیمه خشک بیابانی می باشد. حوزه آبریز کویر نمک را میتوان به چند زیر حوزه کوچکتر به شرح زیر تقسیم بندی کرد که عبارتند از : زیر حوزه نمکزار بجستان یا کال شور : در قسمت جنوب غربی استان خراسان قرار داشته و در آن تعدادی آبراهه وجود دارد که در سراب رودخانه های کوچک دائمی یا فصلی و در بخش پایاب زهکش میان دشتی می باشند و کیفیت آب این رودخانه ها عموما نامناسب می باشد. وسعت این زیر حوزه 38909 کیلومترمربع که 7779 کیلومترمربع آن را مناطق کوهستانی و 31131 کیلومترمربع آنرا دشتها و کوهپایه ها و کویرها تشکیل می دهد. زیر حوزه کویر سمنان و گرمسار : در شمال شرقی کویر نمک قرار داشته که تعدادی رودخانه بزرگ وکوچک به آن می ریزد.وسعت این قسمت 21510 کیلومترمربع می باشد که 10376 کیلومترمربع آنرا مناطق کوهستانی و 11134 کیلومترمربع آنرا دشتها وکویرها وکوهپایه ها تشکیل می دهند.رودخانه های این قسمت جریان جنوب شرقی داشته و اکثر آنه بجز حبله رود و درجزین که آب دائمی دارند بقیه فصلی و موقتی هستند. زیر حوزه کویر دامغان : آبهای سطحی و زیر زمینی منطقه دامغان را به خود جلب می کند و رودخانه های دامغان و شاهرود نیز وارد این کویر می شوند. حوزه آبریز دشت کویرنزولات جوی 4 استان کشور را دریافت می کند که عبارتند از : استان سمنان : این استان مساحتی در حدود 90958 کیلومترمربع در شمال کویر قرار گرفته و تقریبا تمامی آبهای سطحی استان وارد این حوزه می گردد و تنها قسمت کوچکی از مناطق غربی این استان به وسعت 2400 کیلومترمربع به حوزه آبریز دریاچه نمک قم می ریزد. استان خراسان : این استان سهم عمده ای از سطح حوزه آبریز کویر نمک را تشکیل می دهد و 36 درصد از آبهای سطحی این استان به مساحت 112000 کیلومترمربع وارد این حوزه می گردد استان اصفهان : با اینکه حوزه مستقلی بنام اصفهان و گاو خونی وجود دارد ولی به علت تقسیم بندی حوزه ها بر مبنای وضعیت زمین و ارتفاعات آبهای سطحی قسمتی از این استان به مساحت 28000 کیلومترمربع (27درصد از مساحت کل استان) وارد این زیر حوزه می گردد استان یزد : این استان نیز تامین کننده قسمتی از آبهای حوزه آبریز دشت کویر ومساحتی درحدود 7800 کیلومترمربع (11 درصد از مساحت کل استان) در این زیر حوزه قرار داشته و از خشک ترین و کم آب ترین نقاط کشور می باشد لذا آبراهه ها و مسیلهای این قسمت نیز فقط در مواقع بارندگی شدید دارای آب بوده ودر سایر مواقع سال خشک و بی آب می باشند. استان تهران : آبهای سطحی بخشهائی ازاین استان شامل شهرستانهای دماوندوفیروز کوه در این حوزه قرار داشته و مساحتی در حدود 3000 کیلومترمربع دارد و اکثر رودخانه های سرچشمه گرفته در این بخش کوچک بوده وبه علت داشتن کانون آبگیری نسبتا مطمئن البرز دارای آب دائمی بوده و بخشهای عمده آب حبله رود را تشکیل می دهند. جدول شماره 4- رودخانه های حوزه آبریز کویر نمک اعداد جدول بترتیب از راست به چپ تعداد کل رودخانه ها - تعداد رودخانه های 6 ستاره - تعداد رودخانه های 5 ستاره - تعداد رودخانه های 4ستاره - تعداد رودخانه های 3 ستاره - تعداد رودخانه های 2 ستاره - تعداد رودخانه های 1 ستاره را نشان می دهد. 307 - 1 - 11 - 55 - 135 - 69 - 36 لازم به ذکر است که رودخانه های مهمی چون : آفرین ،بجستان،جاجرم ،دامغان، درجزین،حبله رود ،شاهرود ،نمک، نهرکندو،خوشاب، تجور،پای چغات، لادر، حوض رودان و… در این حوزه جریان دارند. تذکر:هر چه تعداد ستاره ها زیادتر می شود رودخانه فرعی تر می گردد. مرجع: برگرفته از مقاله ای با عنوان آشنایی با رودخانه های ایران پژوهشی از آقایان مهندس خدری و حسنلو دانشجویان کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس