وبلاگ تخصصی مهندسین مرتع و آبخیزداری

گاو زبان گیاهی است چند ساله و دارای ریشه‌های نیمه غده‌ای که بطور عمودی تا عمق 50 سانتیمتر در خاک فرورفته است و بعلت داشتن ریشه‌های اصلی و فرعی در اعماق خاک مقاومت آن در برابر خشکی خاک زیاد است. برگهای آن زبانه‌ای و پوشیده از خارهای ظریفی است که به آن حالت خشن میدهد و به همین علت به گاوزبان معروف است. گلهای آن به رنگ قرمز خوشرنگی است که پس از خشک شدن به رنگ آبی تیره در می‌آید .

ترکیبات شیمیایی :

این گیاه حاوی مواد موسیلاژ، قندی، تانن و ترکیبات فنلی و نیز مقدار کمی آلکالوئید میباشد (آرام بخش)

خواص درمانی : گاوزبان حواس پنجگانه آدمی را تقویت می کند. دمکرده آن نشاط آور بوده و رنگ رخسار را باز می‌کند.سینه را نرم می‌کند. تنگی نفس و دردگلو را شفا می دهد. دلهره و وحشت را از بین می‌برد. غم و غصه را کم کرده و برای کسانی که با خود حرف می زنند بسیار خوبست. از برگهای تازه آن برای درمان جوشهای چرکی دهان و درمان برفک استفاده می شود .

سازگاری :

گاوزبان بیشتر در ارتفاعات رامسر، رودسر و تنکابن بصورت خودرو و نیز زراعی وجود دارد. بطور کلی شرایط آب و هوایی کوهستانی سردسیر و نیمه مرطوب که در طول بهار و تابستان دارای بارانهای متناوب هستند، برای کشت این گیاه مفید است.

روش تکثیر و کاشت :

کشت گاوزبان در دو فصل پائیز و بهار انجام می شود و بهترین روش کاشت بذر در فصل پائیز است. عمق کاشت 2ـ 1 سانتیمتر و فاصله بین بوته‌ها 50 ـ 40 سانتیمتر و فاصله بین ردیف‌ها 70ـ60 سانتیمتر است.

میزان مصرف بذر در هر هکتار 15ـ 10 کیلوگرم است. عمر مفید بوته گاوزبان 2 سال و حداکثر عمر آن 4 سال است. در مناطقی که بارندگی به اندازه کافی و پراکندگی بارش آن مناسب باشد، کشت به صورت دیم صورت می گیرد. اما در مناطق خشک مانند اصفهان نیاز به آبیاری مرتب می باشد. مهمترین آفت این گیاه کرم برگ خوار است که بیشترین خسارت خود را در زمان برداشت به گیاه می زند و چون در این زمان مبارزه شیمیایی صلاح نیست، لازم است از مبارزه بیولوژیک استفاده شود .

برداشت محصول :

عمل گل چینی در اوایل خرداد صورت می گیرد و گلهای چیده شده را در کنار مزرعه روی پارچه یا سفره های پلاستیکی به ارتفاع 3-2 سانتیمتر پهن می کنند و برای آنکه آفتاب نخورد، روی آن پارچه می‌اندازند. البته خشک کردن محصول در سایه بهتر بوده و محصول مرغوبتری خواهد داد. بهم زدن گلها حین خشک شدن ضروری است. گل مرغوب گلی است که دارای دم سفید و گلبرگهای بنفش باشد. میزان عملکرد آن حدود 1100-1000 کیلوگرم گل تازه می باشد که از این میزان حدوداً 300-250 کیلوگرم گل خشک بدست می آید .