وبلاگ تخصصی مهندسین مرتع و آبخیزداری

کشور ایران از نظر وصعیت آب و هوایی و به ویژه میزان بارندگی دارای شرایط متفاوتی است به طوری که در پاره ای از مناطق کویری و خشک بارندگی کمتر از ۱۰۰ میلی متر می باشد . جهت سهولت امر مرتعکاری و انتخاب گونه ها و روشهای مناسب بذرکاری لازم است با توجه به مطالعات پوشش گیاهی و تجدید حیات طبیعی و نیز بررسی هایی که در زمینه ی سازگاری گیاهان مرتعی انجام گرفته است کشور را بر حسب میزان بارندگی سالانه به مناطق مختلف تقسیم و گیاهان مناسب برای هر منطقه را به تفکیک معرفی نمود .

 

مناطق با بارندگی 350 تا 500 میلی متر

    این مناطق در ارتفاع بین 1000 و 2600 متر از سطح دریا قرار گرفته و به طور کلی دارای زمستانهای سرد می باشد . اکثر نقاط استانهای کرمانشاه و کردستان جزو این منطقه می باشند . غیر از گیاهانی که در شرایط 350- 180 میلیمتر بارندگی رشد می کنند ، کشت گونه های زیر نیز با موفقیت همراه است

1- Agropyron intermedium

   این گونه دارای ریزوم بوده و در خاکهای نسبتا حاصلخیز با بافت متوسط رشد می کند . از این گیاه به عنوان تولید علوفه و نیز حفاظت خاک در آبخیزها می توان استفاده نمود . استقرار آن از طریق بذرکاری به راحتی انجام گرفته و در سال اول کاشت پوشش مناسبی را به وجود می آورد و سرمای شدید را به خوبی تحمل می نماید . واریته ی اصلاح شده ی آن Greenar نام دارد . دوره ی بهره برداری آن از بهار تا اواسط تابستان و پاییز است . عمق مناسب کاشت 5/1 سانتی متر و میزان مناسب بذر 8 کیلوگرم در هکتار است . مقاومت این گیاه نسبت به سرما و گرما از 20 – تا 38 + درجه ی سانتی گراد می باشد .

2- Dactylis glomerata

   گیاهی است پر محصول با ارزش علوفه ای خوب در مراتع کوهستانی با بارندگی حدود 400 میلی متر رشد می کند . واریته های اصلاح شده ی آن Latar و Pomar نام دارند . عمق مناسب کاشت 5/1 سانتی متر و میزان بذر جهت بذر کاری 4 کیلوگرم در هکتار است . این گیاه قادر است حرارتهای 22- و 40 + درجه ی سانتی گراد را تحمل نماید . مخلوط 3 کیلوگرم Lotus corniculatus و 3 کیلوگرم D.glomerata در هکتار موفقیت آمیز بوده است .

3- Bromus inermis

  گیاهی است دایمی و ریزوم دار با رزش علوفه ای نسبتا خوب در مناطقی با بارندگی بیش از 400 میلی متر رشد می کند . دوره ی بهره برداری آن بهار تا اواسط تابستان و پاییز است . واریته ی اصلاح شده ی آن به نام Mancher معروف است . عمق مناسب کاشت 2 سانتی متر و مناسب ترین میزان بذر جهت بذر کاری 5 کیلوگرم در هکتار می باشد و قادر است حرارتهای 20- و 40 + درجه ی سانتی گراد را تحمل نماید . مخلوط 5 کیلوگرم آن و 3 کیلوگرم Trifolium repens نیز نتیجه بخش بوده است .

4- Festuca arundinacea

    این گیاه در خاکهای عمیق رشد کرده و خشکی را تحمل نمی کند . در اوایل بهار علوفه ی حاصله می تواند مورد استفاده ی دام قرار گیرد . خوشخوراکی آن متوسط و از این نظر نباید آن را مخلوط با سایر گیاهان مرتعی کشت نمود . مخلوط 5 کیلوگرم بذر آن و 1 کیلو گرم شبدر سفید و 2 کیلوگرم یونجه نتیجه ی مطلوبی داشته است . این گیاه می تواند حرارتهای 20- تا 38+ درجه ی سانتی گراد را تحمل نماید . عمق مناسب کاشت 5/1 سانتی متر و مقدار مناسب بذر جهت بذر کاری 6 کیلوگرم در هکتار می باشد .

5- Hordeum violaceum

    در مناطق کوهستانی با خاکهای رسی و سنگین رشد می کند و می توان بذر آن را در مناطقی که بارندگی بیش از 400 میلی متر دارند کشت نمود . عمق مناسب کاشت 1 سانتی متر و مقدار مناسب بذر جهت بذر کاری 4 کیلوگرم در هکتار است و قادر است حرارتهای 22- و 35 + درجه ی سانتی گراد را تحمل نماید .

6- Andropogon ischaemum

    گیاهی است دایمی و خوشخوراک . در مناطقی که دارای بارندگی بهاره هستند نظیر گرگان و آذربایجان می توان آن را کشت نمود . استقرار گیاه از طریق بذر پاشی به سهولت انجام می گیرد . عمق مناسب کاشت 1 سانتی متر ومیزان مناسب بذر برای بذر کاری 4 کیلو گرم در هکتار است . این گیاه قدرت تحمل حرارتهای 15- و 40 + درجه ی سانتی گراد را دارد .

7- Coronilla varia

  این گیاه از نظر قدرت تولید علوفه و ایجاد پوشش در مناطق آبخیزها قابل توجه می باشد . در خاکهای سبک و یا سنگین به خوبی رشد کرده و نسبت به سرما مقاوم است ولی خشکی را تحمل نمی کند . گل آن جهت استفاده ی زنبور عسل قابل توجه می باشد . عمق مناسب کاشت 1 سانتی متر و میزان بذر جهت بذر کاری 5 کیلو گرم در هکتار است . حرارتهای 20- و 38 + درجه ی سانتی گراد راتحمل می نماید .

8- سایر گیاهان

  در مناطقی که بارندگی بیش از 450 میلی متر است کشت انواع یونجه و شبدر یکساله موفقیت آمیز است و در پاره ای از مناطق می توان کشت گندم و یا جو دیم را به طور مخلوط با این گیاهان یکساله انجام داد و علاوه بر برداشت محصول غلات مقدار قابل توجهی علوفه برای چرای دام تولید نمود . این گیاهان عبارتند از :

Medicago truncatula
Medicago littoralis
Medicago scutellata
Medicago polymorpha
Medicago minima
Medicago rugosa
Trifolium alexandrin