وبلاگ تخصصی مهندسین مرتع و آبخیزداری

پراکندگی:

14 گونه مختلف از این نوع پرنده تا کنون شناسایی شده است. زیستگاه طبیعی این پرنده از کوههای منطقه خاورمیانه و آسیا از شرق یونان و جنوب بلغارستان , آسیای صغیر تا منچوری چین گسترده است. کبک در آمریکای شمالی, هاوایی و نیوزیلند نیز از جمعیت خوبی برخوردار شده است.


زیستگاه طبیعی:

کبک را می توان در کویرها ,دامنه ها, کوه ها و صخره ها یافت.


مشخصات ظاهری:

وزن: از 510 تا 680 گرم با متوسط 595 گرم

نرها (با وزن 510 تا 800 گرم) کمی از ماده ها (با وزن 450 تا 680 گرم) از لحاظ طول و وزن بزرگترند. ترکیب پرها در هر دو جنس نر و ماده یکسان است. رنگ این پرنده قهوه ای مایل به خاکستری در بالا و زرد کمرنگ در قسمت شکم است. یک خط سیاه از قسمت جلوی سر آغاز شده و پس از عبور از چشمها و گردن, در قسمت بالای سینه تمام می شود و سر و سینه خاکستری پرنده را از قسمت سفید رنگ گلو جدا می کند. پهلوی پرنده با ترکیبی از رنگ سیاه و شاه بلوطی متمایل به سفید پوشانده شده و پرهای انتهایی بال, به رنگ شاه بلوطی هستند. نوک, لبه پلکها, ساق و پاهای کبک به رنگ صورتی تا قرمز سیر هستند. اگرچه هر دو جنس نر و ماده ممکن است دارای یک سیخک کوچک در قوزک پا باشند, ولی این معمولا از مشخصات جنس نر است. کبک های نابالغ کوچکتر هستند و به رنگ قهوه ای و خاکستری هستند. در زیستگاه طبیعی این پرنده, رنگ آن بسته به موقعیت جغرافیایی منطقه متغیر است. رنگ پرندگان مناطق خشک تر, بیشتر متمایل به خاکستری و سفید است.

تولید مثل:

جوجه های کبک

فواصل تولید مثل: کبک ها بسته به شرایط محیطی, یک مرتبه در سال تولید مثل می کنند.

فصل تولید مثل: از فروردین آغاز شده و بسته به منطقه جغرافیایی ممکن است تا اواخر تیر و اوایل مرداد نیز در مناطق سردسیر ادامه یابد.

تعداد تخم ها: از 7 تا 21 عدد

مدت زمان خوابیدن بر روی تخم ها: 24 روز به طور متوسط

کبک ها تک همسر هستند. نرها با نشان دادن تمایل خود به ماده با کج کردن سر و باز کردن بالها و نمایش آنها در اواخر اسفند اقدام به جفت گیری می کنند. هنگام خشکسالی و کمبود غذا, عمل تولید مثل ممکن است محدود به چند پرنده شود. نرها از ماده ها در مقابل نرهای دیگر محافظت می کنند.
آشیانه کبک از ساقه های ساده که گاهی با پر و خاشاک پوشانده می شود, در میان صخره ها و یا مناطق پر از بوته و خاشاک, تشکیل می گردد. یافتن آشیانه کبک ها مشکل است و به خوبی تحت مطالعه قرار نگرفته اند. تعداد تخم ها بسته به شرایط محیطی از 7 تا 21 عدد متغیر است. دوره خوابیدن روی تخم ها معمولا 24 روز است و این عمل معمولا وظیفه ماده است. از اواسط اردیبهشت تا اواسط مرداد, جوجه ها از تخم بیرون می آیند که بستگی به موفقیت تخم اول دارد. جوجه ها در هنگام بیرون آمدن از تخم, باهوش و توانا هستند و می توانند پس از چند هفته, پرواز کنند. پس از گذشت 12 هفته, جوجه ها بالغ می شوند. نرها معمولا تا زمان پرورش جوجه ها با خانواده می مانند, اگرچه بعضی از آنها پس از تخمگذاری ماده, خانواده را ترک و به نرهای دیگر ملحق می شوند. هنوز زمان زیادی تا شناختن کامل عادات تولید مثل کبک ها مانده است.مادر و شاید هم پدر, از جوجه ها مراقبت می کنند تا آنها مستقل گردند.

رفتار:

کبک ها در هنگام صبح و بعد از ظهر در روی زمین به چرا مشغولند. آنها مهاجرت نمی کنند و جابجایی های فصلی آنها فقط در ارتفاع است. پرواز کبک معمولا در هنگام احساس خطر انجام می شود و به مسافتهای کوتاه و در سراشیبی محدود است. هنگام عبور از ناهمواریهای سطح زمین, کبکها بر روی پاهای خود جست می کنند و ترجیح می دهند بدوند تا پرواز کنند. گروه اجتماعی اولیه از یک دسته کبک شامل تعداد گوناگونی از بالغ ها و جوجه هایشان تشکیل می شود و بزرگترین گروه ها را می توان در چشمه ها دید. گروههای بزرگتر در زمستان تشکیل می شوند. کبک ها در هنگام شب را زیر بوته ها و یا داخل صخره ها به سر می برند. نرها به طور فعال از قلمرو خود دفاع می کنند.

ارتباط و قوه ادراک:

کبک در حالتهای گوناگون, از صداهای مختلف استفاده می کند که به سه دسته تقسیم می شوند: هشداری, جنگی و جنسی. بیشترین صدایی که از کبک شنیده می شود با آوای chuck, chuck ,… است که از هر دو جنس نر و ماده بر می آید که به تدریج به آوای chukar, chukar ,… تبدیل میگردد و از فواصل دور قابل شنیدن است. از این رو نام کبک را Chukar Partridge گذاشته اند.

عادات غذایی:

کبک معمولا از گیاهان شامل علفها و دانه های آنها, برگ گیاهان و میوه بوته ها بر اساس فراوانی و دسترسی فصلی تغذیه می کنند.

غذاهای جانوری: حشرات

غذاهای گیاهی: گیلهان سبز, برگها, دانه ها, حبوبات و میوه ها

اهمیت منفی اقتصادی برای انسان:

کبک به پراکندگی و رشد علفهای هرزه کمک می کند. همچنین کبک مستعد ابتلا به بیماری های مرغی بوده و در مزارع پرورش این پرنده, می تواند آن را به انسان منقل کند.



اهمیت مثبت اقتصادی برای انسان:


کبک Chukar اولین پرنده ای قابل شکار است که در سال 1893 به آمریکای شمالی وارد شده و برای آژانس های شکار در این منطقه ایجاد درآمد کرده است. دشواری شکار این پرنده و وجود آن در دامنه ها و مناطق دوردست, شکار این پرنده را برای شکارچیان جذاب می کند. گوشت کبک نیز از طعم بسیار خوشمزه ای برخوردار است.

وضعیت بقا:

نسل کبک ها به صورت جهانی در معرض خطر نیست. در اکثر مناطق, جمعیت آنها ثابت بوده یا در حال افزایش است. با وجو این, با از بین رفتن زیستگاه های طبیعی و شکار بیش از حد, ممکن است بر جمعیت آنها موثر باشد. همچنین انتقال بیماری از مرغ های خانگی و یا بوقلمون ها, می تواند بر جمعیت آنها اثر گذارد.

رفتار کبک ها

دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی نویسنده ی صاحب نام معاصر در مقاله ای که اصلا مربوط به زیست شناسی نیست، مطلب جالبی درباره ی رفتار کبک نوشته است. او از جمله نوشته است که: "...کبک یک هواشناس دقیق است و ضمناً قانون تنظیم خانواده را هم مراعات می کند، بدین معنی که در سال های خشکسالی و کم باران، تخم می گذارد ولی از روی تخم برمی خیزد _ و طبعاً تخم ها فاسد می شوند. زیرا می داند که جوجه ها در بهار خشک آن سال بدون دانه خواهند ماند، - بچه ناوردن، به از شش ماهه افکندن جنین..."
اگر این مطلب را به صورت سوال دربیاوریم، حتما سوالی خوب و تفسیری از آب در می آید. از آن سوال ها که عمق یادگیری را اندازه می گیرند.